Bài Ðọc I: St 3, 9-15. 20
“Ta sẽ đặt mối thù nghịch giữa miêu duệ mi và miêu duệ người phụ nữ”.
Trích sách Sáng Thế.
Thiên Chúa đã gọi Ađam và phán bảo ông rằng: “Ngươi đang ở đâu?” Ông đã thưa: “Con nghe thấy tiếng Ngài trong vườn địa đàng, nhưng con sợ hãi, vì con trần truồng và con đang ẩn núp”.
Chúa phán bảo ông rằng: “Ai đã chỉ cho ngươi biết rằng ngươi trần truồng, há chẳng phải tại ngươi đã ăn trái cây mà Ta cấm ngươi không được ăn ư?” Ađam thưa lại: “Người phụ nữ Chúa đã cho làm bạn với con, chính nàng đã cho con trái cây và con đã ăn”.
Và Thiên Chúa phán bảo người phụ nữ rằng: “Tại sao ngươi đã làm điều đó?” Người phụ nữ thưa: “Con rắn đã lừa dối con và con đã ăn”.
Thiên Chúa phán bảo con rắn: “Bởi mi đã làm điều đó, mi sẽ vô phúc ở giữa mọi sinh vật và mọi muông thú địa cầu; mi sẽ bò đi bằng bụng, và mi sẽ ăn bùn đất mọi ngày trong đời mi. Ta sẽ đặt mối thù nghịch giữa mi và người phụ nữ, giữa miêu duệ mi và miêu duệ người đó, người miêu duệ đó sẽ đạp nát đầu mi, còn mi thì sẽ rình cắn gót chân người”.
Và Ađam đã gọi tên vợ mình là Evà: vì lẽ bà là mẹ của chúng sinh.
Ðó là lời Chúa.
Ðáp Ca: Tv 97, 1. 2-3ab. 3cd-4
Ðáp: Hãy ca tụng Chúa một bài ca mới, vì Người đã làm nên những điều huyền diệu (c. 1a).
Xướng: 1) Hãy ca tụng Chúa một bài ca mới, vì Người đã làm nên những điều huyền diệu. Tay hữu Người đã tạo cho Người cuộc chiến thắng, cùng với cánh tay thánh thiện của Người. – Ðáp.
2) Chúa đã công bố ơn cứu độ của Người, trước mặt chư dân Người tỏ rõ đức công minh. Người đã nhớ lại lòng nhân hậu và trung thành để sủng ái nhà Israel. – Ðáp.
3) Khắp cùng bờ cõi trái đất, đã nhìn thấy ơn cứu độ của Thiên Chúa chúng ta. Toàn thể địa cầu, hãy reo mừng Chúa, hãy hoan hỉ mừng vui, và đàn ca. – Ðáp.
Bài Ðọc II: Ep 1, 3-6. 11-12
“Từ trước khi tạo thành vũ trụ, Thiên Chúa đã kén chọn chúng ta trong Ðức Kitô”.
Trích thư Thánh Phaolô Tông đồ gửi tín hữu Êphêxô.
Anh em thân mến, chúc tụng Thiên Chúa và là Cha của Chúa Giêsu Kitô, Chúa chúng ta: Người đã chúc phúc cho chúng ta bằng mọi phúc lộc thiêng liêng ở trên trời trong Ðức Kitô. Bởi Người đã kén chọn chúng ta trong Ðức Kitô từ trước khi tạo thành vũ trụ, hầu cho chúng ta được thánh thiện và tinh tuyền trước mặt Người. Trong tình thương, Người đã tiền định cho chúng ta được làm dưỡng tử đối với Người, qua Ðức Giêsu Kitô, theo như ý Người sở định, cho được ca ngợi vinh quang ân sủng của Người, ân sủng mà Người ban tặng chúng ta trong Con yêu quý của Người.
Cũng trong Ðức Kitô, chúng ta đã được chọn trước làm phần gia nghiệp, chiếu theo chương trình tiền định của Ðấng tác thành mọi sự theo như ý Mình sở định, hầu cho chúng ta ca tụng vinh quang Người, chúng ta là những người đã đặt niềm hy vọng trước trong Ðức Kitô.
Ðó là lời Chúa.
Alleluia:
Alleluia, alleluia! – Kính chào Trinh Nữ Maria đầy ơn phúc, Thiên Chúa ở cùng Trinh Nữ, Trinh Nữ có phúc hơn các người nữ. – Alleluia.
Phúc Âm: Lc 1, 26-38
“Chào Trinh Nữ đầy ân sủng, Chúa ở cùng Trinh Nữ”.
Tin Mừng Chúa Giêsu Kitô theo Thánh Luca.
Khi ấy, thiên thần Gabriel được Chúa sai đến một thành xứ Galilêa, tên là Nagiarét, đến với một trinh nữ đã đính hôn với một người tên là Giuse, thuộc chi họ Ðavít, trinh nữ ấy tên là Maria. Thiên thần vào nhà trinh nữ và chào rằng: “Kính chào trinh nữ đầy ơn phúc, Thiên Chúa ở cùng trinh nữ, trinh nữ có phúc hơn các người nữ”. Nghe lời đó, trinh nữ bối rối và tự hỏi lời chào đó có ý nghĩa gì. Thiên thần liền thưa: “Maria đừng sợ, vì đã được ơn nghĩa với Chúa. Này trinh nữ sẽ thụ thai, hạ sinh một Con trai và đặt tên là Giêsu. Người sẽ nên cao trọng và được gọi là Con Ðấng Tối Cao. Thiên Chúa sẽ ban cho Người ngôi báu Ðavít tổ phụ Người. Người sẽ cai trị đời đời trong nhà Giacóp và triều đại Người sẽ vô tận!” Nhưng Maria liền thưa với Thiên Thần: “Việc đó xảy đến thế nào được, vì tôi không biết đến người nam?” Thiên thần thưa: “Chúa Thánh Thần sẽ đến với trinh nữ và uy quyền Ðấng Tối Cao sẽ bao trùm trinh nữ. Vì thế Ðấng trinh nữ sinh ra sẽ là Ðấng Thánh và được gọi là Con Thiên Chúa. Và này, Isave chị họ trinh nữ cũng đã thụ thai con trai trong lúc tuổi già và nay đã mang thai được sáu tháng, người mà thiên hạ gọi là son sẻ; vì không có việc gì mà Chúa không làm được”. Maria liền thưa: “Này tôi là tôi tớ Chúa, tôi xin vâng như lời Thiên thần truyền”. Và Thiên Thần cáo biệt trinh nữ.
Ðó là lời Chúa.
Bài giảng / chia sẻ chủ đề:
ĐẤNG DIỄM PHÚC
Lm. Inhaxiô Nguyễn Hoàng Hiệp, SVD
Đức Ma-ri-a diễm phúc tuyệt vời, danh thơm Mẹ đáng muôn đời suy tôn. Truyền thống yêu mến, suy tôn Đức Ma-ri-a Vô Nhiễm Nguyên Tội đã có từ rất sớm trong Giáo Hội. Thánh Au-gút-ti-nô quả quyết: “Chúng ta hãy miễn trừ Đức Ma-ri-a,… người đã được ban một ơn ngoại lệ nhằm để chiến thắng hoàn toàn tội lỗi, người rất xứng đáng thụ thai và sinh hạ Đấng không hề mắc tội lỗi” (De natura et gratia, 42). Đến thế kỷ thứ sáu (quãng năm 550-650), Giám mục Theoteknos đã tin rằng: “Đấng đã được Chúa chọn làm Thân Mẫu Đấng Cứu Thế, … có một nguồn gốc hoàn toàn thánh thiện, không bị vương vấn vết nhơ nào hết”.
Niềm yêu mến và suy tôn đến thời điểm chín mùi; vào năm 1854, Đức Giáo Hoàng Piô IX với sắc chỉ Ineffabilis, đã long trọng công bố tín điều Đức Mẹ Vô Nhiễm Nguyên Tội: “Chúng tôi long trọng tuyên bố rằng, đây là một đạo lý được Chúa mặc khải: Trinh nữ Ma-ri-a rất thánh, … đã được phòng ngừa khỏi tì ố của tội nguyên tổ, … và vì nhắm tới công trạng của Đức Ki-tô, Đấng Cứu chuộc nhân loại. Vì vậy, chân lý đó cần phải được hết mọi tín hữu tin vững chắc”. Với lòng sùng kính Mẹ Ma-ri-a cách thẳm sâu, thánh Giáo hoàng Gio-an Phao-lô II quả quyết: “Đức Ma-ri-a hoàn toàn thánh Thiện. Nơi Đức Ma-ri-a đầy ân phúc, Hội Thánh đã nhận biết kẻ toàn thánh và không bị nhiễm vết nhơ tội lỗi, ….
Đức Ma-ri-a như được Thánh Thần nhào nặn biến đổi thành tạo vật mới” (HT 56). Ngài còn dạy rằng: “Sự thụ thai tinh tuyền và vô nhiễm của Đức Ma-ri-a được coi như là khởi thủy của cuộc tạo dựng mới. Đây là một đặc ân ban riêng cho cá nhân của người phụ nữ được chọn làm thân mẫu Đức Ki-tô”. Đức Ma-ri-a được Thiên Chúa gìn giữ bằng cách phòng ngừa cho Mẹ không vướng bợn nhơ tội lỗi. Mừng lễ Đức Mẹ Vô Nhiễm Nguyên Tội hôm nay, ánh sáng Lời Chúa mở ra một bức tranh với các gam màu trộn lẫn đan xen trái ngược nhau. Trái ngược giữa ân sủng và tội lỗi. Trái ngược giữa ánh sáng và bóng tối. Trái ngược giữa sự rạng ngời nơi Đức Ma-ri-a Vô Nhiễm và bóng đen tội lỗi của bà E-và xưa.
Mở đầu Lời Chúa trong sách Sáng Thế hôm nay, một khung cảnh ảm đạm bao phủ cả địa cầu, trái ngược hoàn toàn với ánh sáng ân sủng của buổi đầu Thiên Chúa tạo dựng vũ trụ. Xuất phát từ sự bất tuân của cặp đôi nguyên tổ, nguồn mạch ân sủng được Chúa thương ban từ đầu đã bị cắt đứt bởi tội lỗi của A-dong cùng E-và. Con rắn đã tinh quái ngon ngọt dụ dỗ, và mẹ của chúng sinh đã không cưỡng lại được lời đường mật hão huyền. Kể từ đó, tội lỗi đã xâm nhập vào thế gian và loài người bước vào thời kỳ bể ải trầm luân. Tội lỗi gây ra án phạt là sự chết, từ nay “Với người đàn bà, Chúa phán: Ta sẽ làm cho ngươi phải cực nhọc thật nhiều khi thai nghén; ngươi sẽ phải cực nhọc lúc sinh con. Ngươi sẽ thèm muốn chồng ngươi, và nó sẽ thống trị ngươi. Với con người, Chúa phán: Vì ngươi đã nghe lời vợ và ăn trái cây mà Ta đã truyền cho ngươi rằng: Ngươi đừng ăn, nên đất đai bị nguyền rủa vì ngươi, ngươi sẽ phải cực nhọc mọi ngày trong đời ngươi, mới kiếm được miếng ăn từ đất mà ra. Đất đai sẽ trổ sinh gai góc cho ngươi… Ngươi sẽ phải đổ mồ hôi trán mới có bánh ăn” (St 3,15-19). Chính tội lỗi đã đánh mất nguồn mạch sự sống từ Thiên Chúa thương ban cho ông bà nguyên tổ từ buổi bình minh. Dòng suối ân sủng bị nhiễm uế và mất đi sự tinh sạch bởi tội bất tuân lời Thiên Chúa. Và rồi bóng tối của sự dữ, sự ác và đau khổ ập đến trong gia đình nhân loại. Ánh bình minh rạng ngời nơi vườn địa đàng kể từ ngày ấy đã bị mây đen u ám của tội nguyên tổ kéo đến che khuất ánh sáng ân sủng của Thiên Chúa. Từ đó con người sống trong bầu khí vẩn đục và gánh chịu nhiều đau khổ cả thân xác lẫn tâm hồn.
Thế nhưng, lòng thương xót vô biên của Thiên Chúa đã vượt thắng tội lỗi loài người. “Tội các con, dù có đỏ như son, cũng ra trắng như tuyết, có thẫm tựa vải điều, cũng hóa trắng như bông” (Is 1,18). Vâng, Thiên Chúa không lìa bỏ loài người, ngay cả khi con người sa ngã và sống trong tình trạng tội lỗi. Trái lại, chính Ngài đã ra tay và có kế hoạch để giải cứu con người. Nếu như người nữ đầu tiên đã chuốc lấy ách tội lỗi, thì Thiên Chúa lại có kế hoạch chọn một Thiếu Nữ Si-on trinh trắng vẹn tuyền có tên Ma-ri-a, để nối lại dòng suối ân sủng. “Tại lỗi bà E-và, cửa thiên đàng đóng lại, nay nhờ trinh nữ Ma-ri-a, Chúa lại cho rộng mở đón hết thảy mọi người” (Tc. Tin Mừng, phần chung lễ Đức Mẹ).
Đặc biệt, Tin Mừng theo thánh Lu-ca hôm nay mở ra cho nhân loại một trang sử mới; với khung cảnh đầy hân hoan tươi sáng. Khi ấy “Sứ thần vào nhà trinh nữ và nói: Mừng vui lên, hỡi Đấng đầy ân sủng, Đức Chúa ở cùng Bà” (Lc 1,28). Lời sứ thần Gáp-ri-en báo tin với dáng vẻ trang trọng cung kính, như nói lên tất cả cho một tương lai tươi đẹp của nhân loại. Mẹ Ma-ri-a, thiếu nữ Si-on mới, được sánh ví như Rạng Đông đi trước Mặt Trời Công Chính là Đức Ki-tô. Mẹ là Sao Mai sáng ngời, sẽ dẫn đưa nhân loại đến cùng Con của Mẹ là Đức Ki-tô. Mẹ Ma-ri-a chính là E-và mới, Mẹ trong trắng biết bao, thân xác và tâm hồn không vết nhơ tội lỗi. Cung lòng Mẹ thật xứng đáng để cưu mang Con Chúa Trời hằng sống.
Nhưng để xứng đáng cưu mang Con Đấng Tối Cao, Mẹ đã trải qua hành trình đức tin với cả lý trí. Hành trình đức tin của Mẹ “được đẹp lòng Thiên Chúa” (x. Lc 1,30). Tin Mừng xác nhận điều này, nên chúng ta có thể hiểu Đức Ma-ri-a đã có một đời sống hết sức đạo đức tốt lành từ nhỏ ngay trong gia đình của song thân phụ mẫu ông bà Gio-a-kim và An-na. Điều đáng cho chúng ta yêu mến và ngưỡng mộ Mẹ Ma-ri-a hơn, vì Mẹ là con người của lý trí. Khi nghe lời sứ thần Gáp-ri-en báo tin, Mẹ Ma-ri-a đã không nhắm mắt nói lời ‘Xin Vâng’ theo kiểu tối mặt; không chút suy xét. Trước sự bất ngờ, Mẹ có chút bối rối, chút e ấp của cô thôn nữ là hết sức bình thường. Điểm son chúng ta học hỏi được nơi Mẹ, là niềm tin của Mẹ luôn đi kèm với thao thức và suy gẫm lời của Chúa: “Việc ấy sẽ xảy ra thế nào, vì tôi không biết đến việc vợ chồng?” (Lc 1,34). Một câu hỏi trực diện, thực tế và hết sức gai góc đặt ra cho sứ thần, lời ấy được thốt ra từ chính môi miệng của Mẹ. Quả thật, đức tin nơi Đức Ma-ri-a thật sâu sắc qua câu chất vấn với sứ thần. Và rồi, khi lời sứ thần diễn giải đầy sức thuyết phục về quyền năng của Chúa Thánh Thần, bằng dẫn chứng cụ thể việc bà Ê-li-sa-bét mang thai trong tuổi già, “vì đối với Thiên Chúa, không có gì là không thể làm được” (Lc 1,37). Mẹ Ma-ri-a đã hoàn toàn suy phục và tín thác tuyệt đối vào quyền năng Thiên Chúa.
Sau cùng, tiếng đáp trả: “Vâng, tôi đây là nữ tỳ của Chúa”, đầy lòng khiêm nhường từ môi miệng Mẹ thốt ra, như một đáp số hoàn hảo được chờ đợi từ bao thời, nay có hồi kết vô cùng viên mãn. Lời thưa “Xin Vâng”, trời đất như giao hòa và Thiên Chúa ở gần con người qua việc Mẹ mang thai Đấng Cứu Thế. Từ nay: ân sủng vượt thắng tội lỗi, bóng tối nhường cho ánh sáng và Đức Ma-ri-a như Sao Mai thay thế cho hình bóng E-và xưa.
Bài học quý báu cho chúng ta trong ngày mừng lễ Mẹ Vô Nhiễm hôm nay: Mẹ Ma-ri-a vốn xuất thân rất gần gũi với mỗi người chúng ta, không thuộc gia tộc quyền quý trâm anh, chỉ là cô thôn nữ miền Na-da-rét. Mặc dầu được sứ thần chào gọi là “Đấng đầy ân sủng”, nhưng kể từ giây phút thưa “Xin Vâng”, cuộc đời lữ thứ của Mẹ lại tiến bước trong hành trình đức tin đầy gian truân thử thách. Từ lời tiên báo của cụ già Si-mê-on về lưỡi gươm đâu thâu lòng Mẹ, cho đến việc trốn sang Ai Cập. Lúc Chúa Giê-su ở lại trong đền thờ, … và cho đến khi Mẹ đứng dưới chân cây thập tự nhìn dáng con yêu trên đồi Can-vê. Ôi đau đớn ê chề! Nhưng nhờ ơn Chúa với lòng tín thác tuyệt đối, Mẹ đã đứng vững. Mỗi người chúng ta trong hành trình đức tin nơi dương thế cũng giống như Mẹ. Lý trí và đức tin không thể nào hiểu thấu hết mọi đường lối Thiên Chúa dành riêng cho mỗi người. Đức tin và lý trí cũng cần đến sự tín thác, hãy để Thiên Chúa làm chủ đời ta như Thiên Chúa dẫn dắt đời Mẹ. Chúng ta hãy học hỏi gương Mẹ Ma-ri-a trong đời sống đức tin, mau mắn đáp lời và cộng tác vào chương trình của Thiên Chúa. Noi gương Mẹ ta hãy luôn sống khiêm nhường, kiên vững, siêng năng lắng nghe Lời Chúa cùng suy gẫm trong lòng và đặt trọn niềm tín thác vào sự quan phòng vô biên của Thiên Chúa.
Lạy Mẹ Ma-ri-a, Đấng đầy ân phúc, xin cầu bầu và che chở đoàn con nơi dương thế. Xin cho chúng con luôn nhìn về Mẹ, thực hành các nhân đức mà Mẹ đã hiệp thông trong đau khổ cùng Con của Mẹ. Xin cho chúng con luôn sống khiêm nhường, tin yêu và xả thân phục vụ tha nhân như Mẹ đã phục vụ người chị họ. Xin lôi kéo chúng con về phía Mẹ, để nhờ Mẹ, qua Mẹ chúng con tiến về cùng Con Thiên Chúa, cũng là Con của Mẹ. Xin Mẹ dìu dắt chúng con về tới bến quê thiên đàng. Amen.
Lm. Antôn Chu Văn Nhật, SVD
Trong truyền thống đạo đức của Giáo Hội, Đức Maria được gọi với nhiều danh xưng, nhiều tước hiệu khác nhau. Nhiều Kitô hữu gọi Người một cách trừu mến là Đức Mẹ, số khác lại thưa với Người là Đức Trinh Nữ Maria hay ngắn gọn hơn là Đức Trinh Nữ… Qua nhiều thế kỷ, các tín hữu đã dâng kính Đức Maria vô số tước hiệu để tỏ lòng sùng kính. Người ta đã liệt kê được hơn sáu ngàn tước hiệu: Từ Hòm Bia Giao Ước Mới đến Đức Trinh Nữ Dịu Hiền; từ Hiền Mẫu Mọi Quốc Gia đến Đức Mẹ Lộ Đức, Đức Mẹ Fatima… Giáo Hội Việt Nam chúng ta cũng có những danh xưng dành cho Đức Mẹ thật gần gũi, để chúng ta dễ dàng cầu nguyện và tỏ lòng sùng kính Mẹ như: Đức Mẹ La Vang, Đức Mẹ Tà Pao, Đức Mẹ Măng Đen hay Đức Mẹ Trà Kiệu … Sự nở rộ của các danh xưng và tước hiệu này minh chứng những cách thế đa dạng trong tương quan giữa nhân loại với Đức Maria. Đồng thời, những tước hiệu này cũng diễn tả được phần nào các phẩm tính cao quý của Mẹ. Nhìn vào truyền thống đức tin của Hội Thánh, Đức Maria được thượng phong là Mẹ Thiên Chúa, Mẹ của Hội Thánh và là Mẹ của mỗi Kitô hữu chúng ta. Mẹ Maria có một chỗ đứng đặc biệt trong chương trình cứu độ của Thiên Chúa, trong lòng Hội Thánh và trong tâm hồn các tín hữu. Vì thế, chúng ta có thể biểu lộ lòng sùng kính bằng cách xưng tụng Mẹ là Đấng Vô Nhiễm Nguyên Tội hay Đấng Toàn Thánh.
Hôm nay, Giáo Hội mừng trọng thể Lễ Đức Mẹ Vô Nhiễm Nguyên Tội là cơ hội thuận tiện để chúng ta nhìn lại đời sống nhân đức, đồng thời nhận ra đâu là vai trò của Đức Maria trong chương trình cứu độ của Thiên Chúa. Thật vậy, ơn Vô Nhiễm Nguyên Tội là một trong bốn đặc ân mà Thiên Chúa đã tặng thưởng cho Mẹ.
Đức Maria là Mẹ Thiên Chúa, Mẹ Đấng Cứu Thế, vì thế Thiên Chúa đã dành cho Mẹ đặc ân cao quý này ngay khi Người còn trong cung lòng bà thánh Anna. Thiên Chúa đã tuyển chọn Mẹ, giữ Mẹ nguyên tuyền, trinh trắng, không mang tì vết của tội tổ tông truyền, đó chính là đặc ân Vô Nhiễm. Các bài đọc trong phụng vụ Thánh Lễ hôm nay đã làm nổi bật vai trò của Đức Maria qua việc dẫn đưa chúng ta đi vào các giai đoạn quan trọng của lịch sử ơn cứu độ. Từ đầu vì yêu thương, Thiên Chúa đã tạo dựng con người theo hình ảnh Người, ban cho con người được chia sẻ sự sống của Thiên Chúa Ba Ngôi, được làm con của Thiên Chúa và gọi Người là Cha. Hai ông bà Nguyên tổ sống thân tình với Thiên Chúa và tràn trào hạnh phúc trong Vườn Địa Đàng. Nhưng một tai họa đã xảy ra: hai ông bà Nguyên tổ nghe theo lời dụ dỗ của con rắn, bất tuân lệnh Chúa. Tội lỗi đã bắt đầu có mặt trong lịch sử của con người, và đã đưa cả nhân loại đi vào một khúc quanh đen tối: đánh mất tất cả, mất sự sống siêu nhiên, mất các đặc ân khỏi đau khổ và khỏi chết, con người trở thành yếu đuối và ở dưới quyền lực của ác thần.
Như thế, chương trình ban đầu của Thiên Chúa đã bị con người phá vỡ vì tội lỗi, nhưng Thiên Chúa vẫn là Thiên Chúa của tình yêu, Ngài không bỏ rơi con người, nhưng đã muốn thiết lập một chương trình để giải phóng con người khỏi tội lỗi. Bài sách Sáng Thế Ký đã hé mở một chân trời hy vọng khi Thiên Chúa loan báo: “Ta sẽ gây mối thù giữa mi và người đàn bà, giữa dòng giống mi và dòng giống người ấy; dòng giống đó sẽ đánh vào đầu mi, và mi sẽ cắn vào gót nó” (St 3,15). Truyền thống của Hội Thánh cho phép chúng ta nhìn thấy hình bóng một người nữ, trinh trong, không ở dưới quyền lực của satan, đã chiến thắng ma quỉ: đó chính là Mẹ Vô Nhiễm Nguyên Tội. Hình ảnh nầy ngày càng được rõ nét hơn qua các ngôn sứ, nhất là khi ngôn sứ Isaia loan báo: “Nầy đây một trinh nữ sẽ thụ thai, hạ sinh một con trai và đặt tên là Emmanuen” (Is 7,14). Để chuẩn bị cho người nữ được tuyển chọn nầy xứng đáng làm Mẹ Ngôi Hai, Thiên Chúa đã không từ chối trang điểm cho Mẹ mọi đặc ân cao quí, nhất là đặc ân Vô Nhiễm Nguyên Tội. Đây là đặc ân đầu tiên và là nền tảng cho các đặc ân khác.
Thời gian chuẩn bị cho chương trình cứu độ kéo dài hằng chục thế kỷ, đó là một mùa vọng dài của dân Do Thái. Ngày ngày họ chắp tay khẩn nài: “Trời cao hỡi, nào hãy gieo sương, mây hãy đổ mưa, mưa đức công chính; đất mở ra đi cho nảy mầm ơn cứu độ” (Is 45,8). Khi giờ đã điểm, Thiên Chúa muốn có sự đóng góp của con người trong chương trình cứu độ của Người. Người sai thiên sứ Gabrien đến mời Đức Trinh Nữ Maria cộng tác trong vai trò làm Mẹ Đấng Cứu Thế. Mẹ đã khiêm tốn và phó thác nói lên hai tiếng XIN VÂNG: “Vâng, tôi đây là nữ tỳ của Chúa, xin Chúa cứ làm cho tôi như lời sứ thần nói” (Lc 1,28). Thái độ suy phục của Đức Maria trước thánh ý Thiên Chúa trong giờ phút truyền tin quả thật đầy diễm phúc, diễm phúc cho Mẹ và diễm phúc cho nhân loại. Bởi vì giả như không có sự cộng tác của Mẹ, phải chăng chương trình cứu độ của Thiên Chúa đã bị đình trệ. Tâm tình và thái độ đón nhận của Mẹ cũng không phải bộc phát, nhưng là kết quả của một tâm hồn hiến dâng từ khi còn thơ bé trong đền thánh, một tâm hồn luôn kết hiệp cầu nguyện liên lỉ, một tâm hồn đầy tràn khát vọng của một thiếu nữ Sion chờ mong Đấng Thiên Sai đến giải thoát nhân loại. Khi thưa lên hai tiếng XIN VÂNG, Mẹ cũng đã sẵn sàng thuận theo ý Thiên Chúa bất chấp mọi cảnh huống của một cuộc lữ hành đi về phía trước, kể cả đau khổ và thập giá. Thật vậy, xét dưới chiều kích nhân loại, khi nhìn vào cuộc đời của Mẹ từ lúc cưu mang Đấng Cứu Thế, dường như không êm ả, bình yên chút nào. Hiến Chế Tín Lý về Giáo Hội Lumen Gentium số 59 khẳng định rằng: Ðức Maria đã đau đớn chịu khổ cực với Con Một của mình và dự phần vào hy lễ của Con, với tấm lòng của một người mẹ hết tình ưng thuận hiến tế lễ vật do lòng mình sinh ra. Số 61 của Hiến Chế còn diễn tả thêm: từ muôn đời, Ðức Nữ Trinh đã được tiền định làm Mẹ Thiên Chúa cùng một lúc với việc nhập thể của Ngôi Lời Thiên Chúa. Và theo chương trình của Chúa Quan Phòng, trên trần gian Người đã trở nên Mẹ cao trọng của Ðấng Cứu Chuộc thần linh, và cách đặc biệt hơn mọi người khác, Mẹ là cộng sự viên quảng đại và tôi tá khiêm hạ của Chúa. Vì đã cưu mang, sinh hạ và nuôi dưỡng Chúa Kitô, đã dâng Chúa Kitô lên Chúa Cha trong đền thánh và cùng đau khổ với Con mình chết trên thập giá, Ðức Maria đã cộng tác cách rất đặc biệt vào công trình của Ðấng Cứu Thế, Người đã cùng chịu đau khổ dữ dằn với Con mình, và đã kết hợp với hy lễ của Con mình với tâm tình người mẹ, vui lòng chấp nhận sự sát tế của hy lễ do mình sinh ra.
Lễ Mẹ Vô Nhiễm được mừng vào những ngày đầu của Mùa Vọng cũng là một lời mời gọi chúng ta bắt chước Mẹ, mặc lấy những tâm tình của Mẹ trong ngày truyền tin: đó là một đáp ứng quảng đại, một lời thưa xin vâng tận đáy lòng, một khát vọng chờ mong Chúa đến và nhất là một tâm hồn trong sạch chuẩn bị đón Chúa Hài Đồng trong Mùa Giáng Sinh. Mẹ Maria là khuôn mẫu tuyệt vời cho đời sống của mỗi người tín hữu chúng ta, cho một Mùa Vọng của Giáo Hội hôm nay: đó là đón nhận Chúa, thánh hoá bản thân, sống chứng nhân niềm tin và trao ban Chúa cho người khác. Mẹ là mẫu gương nhân đức tuyệt hảo và mẫu gương đức tin mạnh mẽ cho mỗi người chúng ta. Khi chiêm ngưỡng các đặc ân cao trọng của Mẹ, chúng ta không lấy làm lạ bởi đó là hệ quả tất yếu của một thiếu nữ Sion luôn biết lắng nghe Lời Chúa, suy đi nghĩ lại trong lòng và biết đem lời ấy ra thực hành một cách vẹn toàn trong đời sống. Chúng ta cảm ơn Mẹ bởi vì Mẹ đã luôn đi trước chúng ta trong cuộc lữ hành sự sống và đức tin. Mẹ là Mẹ của Chúa Giêsu nhưng đồng thời cũng là môn đệ đầu tiên của Con mình. Chúng ta hãy cầu xin Mẹ gìn giữ và nâng đỡ chúng ta, để chúng ta có một đức tin mạnh mẽ, vui tươi và nhân ái như Mẹ. Chúng ta hãy thường xuyên chạy đến bên Mẹ, tâm sự với Mẹ và cầu xin Mẹ giúp chúng ta sống thánh thiện, ngõ hầu một ngày kia cũng được gặp Mẹ trên Thiên Đàng.
Lạy Mẹ Vô Nhiễm Nguyên Tội, trong những ngày đầu của Năm Phụng Vụ mới, với khởi đầu là Mùa Vọng, chúng con chạy đến để chiêm ngắm Mẹ, mẫu gương tuyệt vời của một đời dâng hiến trinh trong, luôn sẵn sàng thi hành thánh ý Thiên Chúa, quảng đại trao ban với tinh thần phục vụ và yêu thương. Xin Mẹ giúp chúng con noi gương Mẹ, để cùng với toàn thể Giáo Hội Việt Nam, sống tinh thần cảm tạ, hiến dâng và trao ban. Xin Mẹ dạy chúng con biết biến cuộc đời mình thành dấu chỉ có sức thu hút và mời gọi những người thiện chí trở về với Chúa, bằng cuộc sống chứng nhân yêu thương và phục vụ. Xin Mẹ thương đồng hành và thúc đẩy chúng con sống tốt hơn mỗi ngày, chuẩn bị một tâm hồn trong sạch để xứng đáng đón nhận Chúa Hài Đồng trong Mùa Giáng Sinh sắp tới.
MẸ TINH TUYỀN
Lm. Phaolô Nguyễn Hữu Thiện, SVD
Việt Nam chúng ta có bài ca dao mà dường như ai cũng quen thuộc: “Trong đầm gì đẹp bằng sen, lá xanh bông trắng lại chen nhị vàng, nhị vàng bông trắng lá xanh, gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn”. Bài ca dao này cũng phần nào thích hợp để gán cho Đức Mẹ Maria với tước hiệu “Đấng Vô Nhiễm Nguyên Tội” mà chúng ta suy tôn trọng thể hôm nay.
- Mọi người đều phạm tội
Qua Kinh Thánh, chúng ta đã biết ông bà nguyên tổ của chúng ta là Adam và Eva đã phạm tội bất tuân Thiên Chúa; Kinh Thánh gọi đơn giản là tội ăn trái cấm. Tội của Adam và Eva là tội tổ tông. Tất cả chúng ta đều là con cháu của ông bà nguyên tổ, chúng ta không phạm tội “ăn trái cấm”, chúng ta không phạm tội tổ tông, nhưng chúng ta lại bị nhiễm tội, gọi là tội tổ tông truyền.
Kể từ khiông bà nguyên tổ phạm tội, toàn thể nhân loại là con cháu các ngài phải khổ đau bởi sự thống trị của tội lỗi. Tuy nhiên, Thiên Chúa là Cha giàu lòng thương xót đã không bỏ mặc con người chìm đắm trong tội lỗi, nhưng hứa sẽ cứu nhân loại qua Con Một của Ngài. Bởi ý định cứu độ nhân loại mà Chúa Cha đã cho Ngôi Hai Nhập Thể làm người từ cung lòng một người nữ, đó là Đức Maria.
- Đức Maria, Đấng Vô Nhiễm Nguyên Tội
Như trên đã nói, tất cả mọi người sinh ra ở trần gian này đều mắc tội, tội tổ tông truyền. Câu hỏi được đặt ra là Đức Maria cũng là con người bình thường, được sinh ra như mọi người, thế tại sao Mẹ lại là người duy nhất được mang tước hiệu“Đấng Vô Nhiễm Nguyên Tội”? Mẹ Maria cũng là con cháu Adam – Eva, nhưng tại sao Mẹ lại không vướng chút tội lụy nào?
Để tìm hiểu điều này, chúng ta ngược trở lại với Kinh Thánh Cựu Ước. Sách Xuất Hành (Xh 3,1-6.9-12) nói về việc Chúa hiện ra với Môsê. Khi Môsê đang chăn chiên trên núi, bỗng dưng thấy lửa bốc cháy nơi bụi gai, nhưng bụi gai không bị thiêu rụi mà vẫn xanh tươi. Môsê ngạc nhiên, bước tới gần thì từ nơi bụi gai có tiếng mặc khải với ông rằng: “Chớ lại gần! Cởi dép ở chân ra, vì nơi người đang đứng là đất thánh” (Xh 3,5).
Như vậy, chúng ta biết lý do tại sao lửa bốc cháy nơi bụi gai mà bụi gai vẫn không bị thiêu rụi? Bởi vì nơi đó có Thiên Chúa hiện diện như chính Lời Ngài đã mặc khải cho Môsê. Các giáo phụ cũng thường dựa vào đoạn kinh thánh này để nói về tước hiệu “Vô Nhiễm Nguyên Tội” của Đức Maria. Đức Maria cũng là con người như mọi người, nhưng lại không vướng chút tội lụy nào, kể cả tội tổ tông truyền, vì có Chúa ngự trong cung lòng của Mẹ. Đức Mẹ được ơn trọng đại này vì cung lòng thanh khiết của Đức Mẹ đã trở nên Đền Thờ của Thiên Chúa Chí Thánh.
Tinh thần này chúng ta cũng bắt gặp trong lời nguyện nhập lễ mà chúng ta vừa nghe: “Lạy Chúa, Chúa đã dọn sẵn một cung điện xứng đáng cho Con Chúa giáng trần khi làm cho Đức Trinh Nữ Maria khỏi mắc tội tổ tông ngay từ trong lòng mẹ. Chúa cũng gìn giữ Người khỏi vết nhơ tội lỗi nhờ công nghiệp Con Chúa sẽ chịu chết sau này”.
Như người ta giải thích hiện tượng bóng tối là thiếu vắng ánh sáng. Nơi nào có ánh sáng thì bóng tối không thể tồn tại. Cũng vậy, nơi nào có Thiên Chúa ngự trị thì nơi đó vắng bóng tội lỗi. Đức Mẹ được ơn trọng đại này vì cung lòng thanh khiết của Đức Mẹ đã trở nên Đền Thờ của Thiên Chúa Chí Thánh.
- Đức Mẹ Vô Nhiễm có liên hệ gì với chúng ta?
Có thể nói, biến cố lớn nhất trong lịch sử nhân loại là biến cố sứ thần truyền tin cho Đức Maria vì biến cố này gắn liền với vận mệnh của cả nhân loại. Sau tiếng thưa “Xin Vâng” của Đức Maria, vận mệnh của nhân loại đã được thay đổi từ cõi chết bước vào cõi sống vĩnh cửu nhờ Con Thiên Chúa nhập thể trong cung lòng Mẹ. Mẹ sinh ra Đấng Cứu Thế cũng là sinh ra một nhân loại mới.
Nếu xưa kia bởi một người nữ là Eva bất tuân mà nhân loại đã phải trầm luân trong gông cùm của tội lỗi và sự chết, nay lại bởi sự vâng phục tuyệt đối của một người nữ là Ave Maria mà nhân loại được phục hồi địa vị làm con Thiên Chúa. Vì thế, tước hiệu “Vô Nhiễm Nguyên Tội” có liên hệ trực tiếp đến ơn cứu độ chúng ta.
Chúng ta cảm tạ Chúa đã ban cho nhân loại một người Mẹ là Đức Maria. Nhờ biết quảng đại đáp lại lời mời gọi của Chúa, Mẹ đã đại diện cho toàn thể nhân loại chúng ta, ký kết giao ước để Con Một Chúa Nhập Thể cứu độ nhân loại. Xin cho chúng ta biết noi gương Mẹ để chiếu tỏa ánh sáng Ngôi Lời vào thế giới đầy bóng tối tội lỗi này.
