BÀI ĐỌC I: Gn 3, 1-5. 10
“Dân thành tin tưởng nơi Chúa: họ công bố việc ăn chay”.
Trích sách Tiên tri Giona.
Lời Chúa phán cùng Giona rằng: “Hãy chỗi dậy và đi đến Ninivê, một thành phố lớn, và rao giảng cho nó điều Ta sẽ nói cho ngươi”. Giona chỗi dậy và đi đến Ninivê theo lời Chúa dạy. Ninivê là một thành phố lớn, rộng bằng ba ngày đàng, Giona tiến vào thành phố đi một ngày đàng, rồi rao giảng rằng: “Còn bốn mươi ngày nữa, Ninivê sẽ bị phá huỷ”. Dân thành tin tưởng nơi Chúa: họ công bố việc ăn chay và mặc áo nhặm, từ người lớn đến trẻ nhỏ. Chúa thấy việc họ làm, vì họ bỏ đời sống xấu xa, Chúa bỏ ý định phạt họ, và Người không thực hiện điều đó.
Đó là lời Chúa.
ĐÁP CA: Tv 24, 4bc-5ab. 6-7bc. 8-9.
Đáp: Lạy Chúa, xin dạy bảo con về lối bước của Ngài (c. 4b).
Xướng:
1) Lạy Chúa, xin chỉ cho con đường đi của Chúa, xin dạy bảo con về lối bước của Ngài. Xin hướng dẫn con trong chân lý và dạy bảo con, vì Chúa là Thiên Chúa cứu độ con. – Đáp.
2) Chúa nhân hậu và công minh, vì thế Ngài sẽ dạy cho tội nhân hay đường lối. Ngài hướng dẫn kẻ khiêm cung trong đức công minh, dạy bảo người khiêm cung đường lối của Ngài. – Đáp.
3) Lạy Chúa, xin hãy nhớ lòng thương xót của Ngài, lòng thương xót tự muôn đời vẫn có. Xin hãy nhớ con theo lòng thương xót của Ngài, vì lòng nhân hậu của Ngài, thân lạy Chúa. – Đáp.
BÀI ĐỌC II: 1 Cr 7, 29-31
“Bộ mặt thế gian này đang qua đi”.
Trích thư thứ nhất của Thánh Phaolô Tông đồ gửi tín hữu Côrintô.
Anh em thân mến, tôi nói cùng anh em điều này là: Thời giờ vắn vỏi; còn có cách là những ai có vợ, hãy ở như không có; những ai than khóc, hãy ăn ở như không than khóc; những kẻ hân hoan, hãy ăn ở như không hân hoan; những người mua sắm, hãy ăn ở như không có gì; những ai dùng sự đời này, hãy ăn ở như không tận hưởng, vì chưng bộ mặt thế gian này đang qua đi.
Đó là lời Chúa.
Tin mừng: Mc 1,14-20
14 Sau khi ông Gio-an bị nộp, Đức Giê-su đến miền Ga-li-lê rao giảng Tin Mừng của Thiên Chúa. 15 Người nói: “Thời kỳ đã mãn, và Triều Đại Thiên Chúa đã đến gần. Anh em hãy sám hối và tin vào Tin mừng.”
16 Người đang đi dọc theo biển hồ Ga-li-lê, thì thấy ông Si-môn với người anh là ông An-rê, đang quăng lưới xuống biển, vì họ làm nghề đánh cá.
17 Người bảo họ: “Các anh hãy theo tôi, tôi sẽ làm cho các anh thành những kẻ lưới người như lưới cá.” 18 Lập tức hai ông bỏ chài lưới mà đi theo Người.
19 Đi xa hơn một chút, Người thấy ông Gia-cô-bê, con ông Dê-bê-đê, và người em là ông Gio-an. Hai ông này đang vá lưới ở trong thuyền.
20 Người liền gọi các ông. Và các ông bỏ cha mình là ông Dê-bê-đê ở lại trên thuyền với những người làm công, mà đi theo Người.
BÀI GIẢNG / CHIA SẺ CHỦ ĐỀ
TẨY TÂM
Ts. G.B. Đinh Dương Minh Quân, SVD
Từ khởi nguyên của sự sống, Kinh Thánh đã cho thấy rằng, con người chúng ta là hình ảnh và là họa ảnh của Thiên Chúa (x. St 1,26), nghĩa là ta được tạo dựng trong tình yêu thương của Thiên Chúa để càng ngày trở nên gần hơn với Ngài. Tự thuở đời đời, Thiên Chúa đã kêu gọi con người chúng ta hiệp thông với Ngài. Thế nhưng, tội lỗi đã len lỏi vào trong đời sống con người qua Ađam và Eva, để rồi từ đó, tội đã ở nơi thẳm sâu nhất của cái “tôi” mỗi người chúng ta (Rm 5,12; 7,20). Theo đó, Thiên Chúa đã đi bước trước trong công trình cứu độ con người, đã bước xuống từ ngai vinh hiển của Ngài để kêu gọi con người chúng ta hoán cải và tin vào Tin Mừng của Đức Giêsu Kitô. Nghĩa là, chúng ta bước vào hành trình “tẩy tâm”: Hoán cải, sám hối và đón nhận Tin Mừng Cứu Độ của Đức Giêsu. Vì thế, Giáo Hội, nơi cử hành phụng vụ Lời Chúa hôm nay, đã kêu gọi tất cả con cái của mình sẵn sàng bước vào hành trình “tẩy tâm”, con đường của sự hoán cải và tin vào Tin Mừng.
1. Tẩy tâm, từ bỏ đường tội lỗi mà trở về cùng Thiên Chúa
Nơi bài đọc một, bài trích sách ngôn sứ Giôna, chúng ta nhìn thấy khuôn mặt từ ái của Thiên Chúa, Đấng yêu thương tất cả mọi người, muốn cho mọi người được ơn cứu độ, không phân biệt chủng tộc, màu da hay một nền văn hoá nào. Thật vậy, thành Ninivê là một thành bang rộng lớn nằm ở phía Bắc Israel, và tập trung phần lớn là dân ngoại và có mối hiềm khích lâu đời với người Do Thái. Do đó, ngôn sứ Giôna rất ngại ngùng và cố tình đi hướng khác mà không vâng theo lời kêu gọi của Thiên Chúa. Vì thế, Chúa cho tàu chở Giôna bị bão và một con cá nuốt ông vào bụng ba đêm ngày rồi nhả ông trên bờ biển Ninivê (Gn 2,1.11). Cuối cùng Giôna đành theo lệnh Chúa vào thành Ninivê rao giảng: “Còn bốn mươi ngày nữa, Ninivê sẽ bị phá huỷ”. Kết quả là thành Ninivê đã hoán cải ngay sau lần giảng đầu tiên của ông, cả thành Ninivê “đã tin tưởng nơi Chúa: họ công bố việc ăn chay và mặc áo nhặm, từ người lớn đến trẻ nhỏ” (Gn 3,5). Qua đó, dân thành Ninivê đã được Thiên Chúa thứ tha. Theo mạch trình thuật như thế, sự hoán cải của con người và trở về với Thiên Chúa được thể hiện qua ba đặc tính. Thứ nhất là tội lỗi đã phá vỡ tương quan của con người với Chúa, nên hoán cải là quay về với Chúa, hướng mặt về Người (x. Gr 2,27). Thứ hai, sự hoán cải đòi hỏi con người đặt niềm tín thác tuyệt đối nơi Chúa bằng cách từ bỏ các ngẫu tượng (x. Is 10,20). Thứ ba, động lực thúc đẩy con người hoán cải chính là tình yêu của Thiên Chúa (x. Gr 31,18).
Do đó, “tẩy tâm” là hành vi tin vào Thiên Chúa và từ bỏ đường tội lỗi mà trở về với Ngài. Nhưng không chỉ dừng lại ở đây, lời loan báo sứ vụ của Đức Giêsu trong Tin Mừng hôm nay lại mời gọi chúng ta, “Hãy sám hối và tin vào Tin Mừng” (Mc 1,15).
2. Tẩy tâm, anh em hãy sám hối và tin vào Tin Mừng
Bước sang trung tâm của cử hành phụng vụ Lời Chúa hôm nay, Đức Giêsu Kitô, nơi Tin Mừng thánh Máccô, đã không chỉ dừng lại ở khía cạnh kêu gọi dân Do Thái sám hối vì tội lỗi bản thân, mà đã tiến thêm một bước khi đề nghị: “Hãy sám hối và tin vào Tin Mừng” (Mc 1,15). Như thế, một mặt, sám hối là từ bỏ nếp sống cũ. Mặt khác, sám hối cũng là tin vào Tin Mừng. Sám hối và đức tin là hai hành động song hành cùng với nhau.
Thật vậy, đối với Kinh Thánh, đức tin là điều kiện thiết yếu của Giao ước giữa Thiên Chúa và Dân Người (x. Xh 14,31; 19,9; Ds 14,11). Và cũng trong góc nhìn ấy, tội lỗi không chỉ là vi phạm lề luật, mà nhất là phá vỡ Giao Ước với Thiên Chúa do đánh mất đức tin (x. Is 1,2-4; Am 2,6-13). Do vậy, khi kêu gọi hoán cải, Đức Giêsu không chỉ kêu gọi người ta từ bỏ nếp sống cũ, mà còn mời gọi hãy nhớ lại Giao ước với Thiên Chúa, hãy đặt đức tin vào Người. Việc hoán cải ấy được thể hiện cách cụ thể không chỉ bởi thực thi bác ái (x. Lc 3,11), ăn chay (x. Mt 6,18), cầu nguyện (x. Mt 6,6), mà còn là thực thi những điều ấy trong tinh thần mới, tinh thần của con người tín thác vào Thiên Chúa. Và nhất là, đây là lời công khai loan báo sứ vụ của Đức Giêsu, sứ vụ cứu độ con người theo chương trình của Chúa Cha. Sứ vụ này được phát xuất bởi tình yêu của Thiên Chúa. Do đó nó đòi hỏi con người phải chú tâm lắng nghe, đón nhận và tin cách tuyệt đối vào Tin Mừng của Đức Giêsu. Tất cả mọi người đều được kêu gọi đi vào hành trình “tẩy tâm”, hành trình sám hối và tin vào lời loan báo cứu độ của Đức Giêsu Kitô.
3. Tẩy tâm, lối bước thênh thang giữa dòng đời ngả nghiêng
Thế kỷ 21, một thế kỷ đánh dấu những bước ngoặc quan trọng trong sự phát triển tột bật của khoa học công nghệ, sự lan tỏa sức sống mới mãnh liệt và nhanh chóng trên toàn xã hội con người. Nhưng đồng thời, đây cũng là thế kỷ đánh mất sự tĩnh lặng nơi tâm hồn con người chúng ta. Thật vậy, con người chúng ta ngày nay dễ dàng bị xao nhãng bởi sự xô bồ của thế giới bên ngoài, như sự thao túng của đám đông, những quảng cáo không thật trên truyền hình, những thông báo ồn ào của mạng xã hội. Nó khiến chúng ta xa rời hơn khả năng tự ý thức và tự làm chủ bản thân mình. Nó khiến ta chạy đua theo những “trend” (trào lưu mạng xã hội) nhất thời vô bổ, những thứ không mang lại lợi ích gì cho sự phát triển tâm hồn của chúng ta. Nó chỉ thỏa mãn hứng thú thoáng qua mà không tập trung vào giá trị tinh thần. Nó đề cao vỏ bọc vật chất, để chúng thượng tôn và dùng sự sợ hãi để kiểm soát chúng ta. Con người chúng ta ngày nay mỗi lúc mỗi phút giây trong cuộc sống càng đánh mất chính mình nhiều hơn. Theo đó, lời mời gọi “tẩy tâm”, thay đổi cách sống sao cho phù hợp với thế giới hiện đại ngày nay nhưng vẫn giữ nguyên cốt lõi đời sống Kitô hữu, vẫn luôn mới mẻ và vang vọng nơi tâm trí mọi người.
Đối với chúng ta, những người tin vào Đức Giêsu Kitô, sám hối và tin vào Tin Mừng: “tẩy tâm”, là một điều rất quan trọng và cần thiết bậc nhất trong đời sống. Bao lâu còn sống đức tin, thì bấy lâu cần phải hoán cải, cần phải quay trở lại cùng Thiên Chúa. Quả thật, chỉ khi biết “tẩy rửa tâm hồn” thì ta mới nhận ra sự bất toàn nơi mình để đổi mới, để trở lại cùng Thiên Chúa và tha nhân, để được ơn cứu độ. Hơn thế nữa, khi chúng ta bước vào hành trình “tẩy tâm”, ta không chỉ sám hối, nhìn nhận về con người thật của mình trong những sự chi phối đến từ môi trường sống bên ngoài, mà còn là sự tha thứ và chữa lành tâm hồn bên trong: Tha thứ cho những người lỗi phạm đến ta, và những ai mà ta đã xúc phạm. Một sự tha thứ cho chính mình. Để rồi từ đó, với ánh sáng của Tin Mừng Đức Giêsu Kitô, chúng ta bước đi trong trần thế một cách bình an, bình tâm giữa muôn ngàn sóng gió đổi thay. Vì thế, hành trình “tẩy tâm” là con đường quay về cùng với Chúa, cùng bước đi với Ngài, cùng sánh vai với tha nhân, một lối bước thênh thang giữa dòng đời ngả nghiêng. Lạy Đức Giêsu, cuộc sống ngày nay vốn muôn hình vạn trạng, mọi thứ đều thay đổi nhanh chóng và lụi tàn, xin cho chúng con luôn nhận biết con người thật của mình trong những yếu đuối và giòn mỏng. Để rồi từ đó, chúng con sẵn sàng lắng nghe Lời Chúa, từ bỏ tội lỗi và quay trở về cùng với Ngài trong tình yêu và sự phó thác. Amen.
HÃY SÁM HỐI VÀ TIN VÀO TIN MỪNG
Lm. F.X Nguyễn Văn Phú, SVD
Chuyện kể rằng: Trong khi thực hiện bức hoạ nổi tiếng “Bữa tiệc ly” Leonardo da Vinci đã cãi vã với một người bạn. Ông nhiếc mắng bạn mình bằng lời lẽ gay gắt và những cử chỉ doạ nạt. Khi cuộc cãi vã đã qua, ông trở lại công việc đang làm là vẽ khuôn mặt Chúa Giêsu. Nhưng ông không thể phác hoạ được một nét. Cuối cùng ông nhận ra sự lo lắng phiền lòng. Ông liền bỏ bút vẽ, đi tìm người bạn mà ông đã xúc phạm và xin người bạn ấy tha thứ cho mình. Thế rồi ông trở về và bình tĩnh vẽ khuôn mặt Chúa Giêsu.(sưu tầm)
Giống như vị họa sĩ, bổn phận của tôi – một người có đức tin – là vẽ lên bức tranh cuộc đời mình khuôn mặt của Đức Giêsu. Nhưng nét vẽchỉ có thể phất đi đúng hướng và có hồn khi lòng người nhẹ nhàng, an vui và thanh thản. Điều đó đòi hỏi nơi tôi một sự vượt qua và trở về, vượt qua sự ồn ào để trở về với thế giới thinh lặng, vượt qua những quan tâm lo lắng bên ngoài để trở về với thế giới bên trong, trở về với lòng mình. Trong cái thinh lặng tận nơi sâu thẳm nhất, tôi có cơ hội đối diện với bản thân và gặp gỡ Thiên Chúa. Rồi chính nơi đó, chính cuộc gặp gỡ đó đưa tôi vào hành trình thực hiện sứ điệp của Đức Giêsu trong bài Tin mừng hôm nay: “Hãy sám hối và tin vào Tin Mừng!”
Leonardo da Vinci đã không thể vẽ lấy được một nét nào để hoàn thành khuôn mặt của Đức Giêsu. Phải chăng do năng lực của ông yếu kém? Đương nhiên là không, vì ông đã hoàn thành biết bao kiệt tác một cách tài tình và dễ dàng. Vậy thì tại sao? Cái hay của vị họa sĩ là ở chỗ: ông không nản chí, không thất vọng, không bỏ ngang công việc mà là can đảm đối diện với chính mình để hỏi “tại sao?”. Nhờ đó ông tìm ra nguyên nhân là sự vắng bóng bình an trong tâm hồn vì cuộc cãi vã, vì sự xúc phạm đối với người bạn của mình.
Bắt chước vị họa sĩ, tôi cũng cần tự hỏi bản thân mình: tại sao tôi chưa thể hoàn thành bức tranh cuộc đời của mình trong tư cách là một kitô hữu mà ở đó khuôn mặt của Đức Giêsu phải được nhìn thấy rõ? Tại sao bức tranh cuộc đời tôi vẫn không có gì nổi trội giữa một rừng bức tranh, nơi mà gian dối, lọc lừa, tham lam, ích kỉ, hận thù đang chiếm ưu thế?
Thử một lần trở về đối diện với chính mình, cản đảm nhìn rõ từng nét trên bức tranh cuộc đời, có lẽ tôi sẽ khám phá ra nhiều lý do, nhiều cái “vì” đã làm cho tôi phải dừng tay khi vẽ khuôn mặt của Chúa:Phải chăng vì tôi quá chú trọng đến bản thân, đến cái tôi, đến những gì thuộc về mình mà ít khi hay không bao giờ quan tâm đến tha nhân: cha mẹ, vợ, chồng, anh chị em, con cái, bà con, bạn bè, đồng nghiệp, người nghèo đói, người cô đơn…? Phải chăng vì tôi chỉ biết đề cao việc riêng nhưng lại hạ thấp việc chung: việc của gia đình, việc của cộng đoàn, việc của công ty? Phải chăng vì tôi chỉ coi trọng những điều mình muốn, những lợi ích cá nhân nhưng lại thiếu quan tâm tới suy nghĩ của những người chung quanh và sống thiếu trách nhiệm? Phải chăng vì tôi hay tự cho mình là quan trọng, là nhất để xem thường, phê phán, quy chụp, chỉ trích người khác một cách thiếu cảm thông, bao dung và quảng đại? Phải chăng vì tôi luôn muốn người khác giúp đỡ mình trong khi tôi lại thờ ơ và vô cảm trước những nhu cầu của tha nhân? Phải chăng vì tôi thích thu gom của cải vật chất trần gian bất chấp mọi thủ đoạn mà lại không quan tâm đến việc tích trữ kho tàng trên trời khi thiếu sự chia sẻ và trao ban trong tinh thần yêu thương và phục vụ? Phải chăng vì tôi sống hình thức bên ngoài nhưng thiếu nội dung và chiều sâu, phải chăng tôi sống giả tạo mà thiếu sự chân thật, phải chăng tôi thích hiểu biết, sống nguyên tắc nhưng lại thiếu bao dung và tha thứ?….
Thật là nhiều nguyên nhân, những thứ đã ngăn cản tôi hoàn thành khuôn mặt Đức Giêsu lên bức tranh cuộc đời mình. Vậy tôi phải làm gì để tháo gỡ vấn đề?
Leonardo da Vinci đã can đảm đứng lên để đến với người bạn của mình, đã khiêm nhường nhìn ra lỗi lầm của mình và xin bạn tha thứ. Rồi từ đó ông bắt đầu vẽ và hoàn thành bức tranh “bữa tiệc ly” quá xuất sắc.
“Hãy sám hối” không chỉ còn là một lời mời gọi mà còn hơn thế, đó là một yêu cầu, một lệnh truyền mà Chúa dành cho tôi. Đã là người thì ai cũng có tội, ai cũng có những sai trái, ai cũng có những trải nghiệm “điều phải làm thì tôi không làm nhưng điều không được làm tôi lại làm” (x.Rm 7,15). Khiêm nhường nhìn ra những việc làm sai trái của mình cũng như những việc đáng phải làm mà tôi không làm là tôi bắt đầu hành trình trở về, bắt đầu hành trình “sửa đường”, bắt đầu công việc vẽ khuôn mặt Đức Giêsu.
“Sám hối” – tự nó có hai ý nghĩa: Sám là thú nhận lỗi lầm, hối là hứa không tái phạm nữa. Hay nói cách khác, sám hối là cảm thấy đau buồn gớm ghét tội đã phạm và quyết tâm chừa cải. Do đó, sám hối không chỉ dừng lại ở sự hối tiếc mà cần thay đổi, cần canh tân con người của mình, cần khép lại quá khứ ở hiện tại để hướng tới tương lai trên một con đường mới, con đường mang tên Giêsu. Con đường đó đòi hỏi tôi giảm đi những điều chưa được nơi bản thân để dành chỗ cho tinh thần của Tin Mừng: Giảm một chút ích kỷ hẹp hòi để sống bao dung, quảng đại và rộng lượng hơn đối với tha nhân; giảm một chút tự cao tự đại để sống khiêm nhường hơn trong tương quan với người khác; giảm một chút lười biếng để siêng năng hơn trong việc hoàn thành bổn phận cũng như việc phụng thờ Thiên Chúa; giảm một chút tính cố chấp và thành kiến để hiểu và thông cảm cho người khác; giảm một chút tính nóng nảy để sống hiền hậu, để cùng nhau xây dựng đời sống chung trong bầu khí nhẹ nhàng, yêu thương và phục vụ.
Sám hối là hành trình thăng tiến bản thân cho tới khi thuộc về trời, là sự trở về cùng Thiên Chúa (x.Dt 12.23) và tham dự vào cuộc sống của Ngài, là trở nên đồng hình đồng dạng với Ngài (Gal 3,27), là được ở trong Ngài và Ngài ở trong ta (Ga 15), là trở nên hoàn thiện, như Cha trên trời là Ðấng hoàn thiện (Mt 5,48).
Trở nên một với Chúa là có thể nói với anh chị em của mình bằng sự bao dung độ lượng như Chúa đã nói với người phụ nữ bị bắt quả tang phạm tội ngoại tình “tôi cũng không kết án chị đâu. Chị hãy về đi và từ đây đừng phạm tội nữa!” (Ga 8,1-11); trở nên một với Chúa là có ánh mắt nhìn đầy thông cảm và yêu thương như Chúa đã nhìn Phêrô khi ông chối Ngài tới ba lần (Lc 22,61); trở nên một với Chúa là có tinh thần yêu thương tha thứ như Chúa trên thập giá đã tha thứ cho người trộm lành (Lc 23,43) và cầu nguyện cho những kẻ giết mình “lạy Cha, xin tha cho họ vì họ không biết việc mình làm!” (Lc 23,34); trở nên một với Chúa là vui mừng như bác sĩ khi bệnh nhân được chữa lành, là vui tươi hớn hở như vị mục tử vác chiên lạc trên vai, như người cha nhân hậu ôm chầm lấy đứa con hoang trở về và mở tiệc ăn mừng (Lc 15)
Xin Chúa ban cho con lòng can đảm và sự khiêm nhường để con dám trở về, ban cho con lòng tin tưởng và sự trung thành trên con đường theo Chúa, ban cho con sự hi sinh và lòng quảng đại để con dám trao ban như Chúađã trao ban chính Ngài trên thập giá vì con.
