Bài Ðọc I: Xh 32, 7-11. 13-14
“Chúa đã nguôi cơn giận, không thực hiện điều dữ mà Người đe doạ phạt dân Người”.
Trích sách Xuất Hành.
Trong những ngày ấy, Chúa phán cùng Môsê rằng: “Ngươi hãy đi xuống; dân mà ngươi dẫn ra khỏi đất Ai-cập đã phạm tội. Chúng đã sớm bỏ đường lối Ta đã chỉ dạy cho chúng, chúng đã đúc tượng bò con và sấp mình thờ lạy nó; chúng đã dâng lên nó của lễ hiến tế và nói rằng: “Hỡi Israel, này là Thiên Chúa ngươi, Ðấng đã đưa ngươi ra khỏi đất Ai-cập”. Chúa phán cùng Môsê: “Ta thấy rõ dân này là một dân cứng cổ. Ngươi hãy để Ta làm, Ta sẽ nổi cơn thịnh nộ với chúng và sẽ huỷ diệt chúng, rồi Ta sẽ làm cho ngươi trở nên tổ phụ một dân tộc vĩ đại”.
Môsê van xin Chúa là Thiên Chúa của ông rằng: “Lạy Chúa, tại sao Chúa nổi cơn thịnh nộ với dân mà Chúa đã dùng quyền lực và cánh tay hùng mạnh đưa ra khỏi đất Ai-cập? Xin Chúa nhớ đến Abraham, Isaac và Israel tôi tớ Chúa, vì chính Chúa đã thề hứa rằng: “Ta sẽ làm cho con cháu các ngươi sinh sản ra nhiều như sao trên trời. Ta sẽ ban cho con cháu các ngươi toàn cõi xứ này như lời Ta đã hứa, và các ngươi sẽ chiếm hữu xứ này mãi mãi”. Chúa đã nguôi cơn giận, không thực hiện điều dữ mà Người đe doạ phạt dân Người.
Ðó là lời Chúa.
Ðáp Ca: Tv 50, 3-4. 12-13. 17 và 19
Ðáp: Tôi sẽ chỗi dậy và đi về cùng cha tôi (Lc 15, 18).
Xướng: 1) Lạy Chúa, nguyện thương con theo lòng nhân hậu Chúa, xoá tội con theo lượng cả đức từ bi. Xin rửa con tuyệt gốc lỗi lầm, và tẩy con sạch lâng tội ác. – Ðáp.
2) Ôi lạy Chúa, xin tạo cho con quả tim trong sạch, và canh tân tinh thần cương nghị trong người con. Xin đừng loại con khỏi thiên nhan Chúa, chớ thu hồi Thánh Thần Chúa ra khỏi con. – Ðáp.
3) Lạy Chúa, xin mở môi con, miệng con sẽ loan truyền lời ca khen. Của lễ con dâng, lạy Chúa, là tâm hồn tan nát, lạy Chúa, xin đừng chê tấm lòng tan nát khiêm cung. – Ðáp.
Bài Ðọc II: 1 Tm 1, 12-17
“Ðức Giêsu Kitô đã đến trong thế gian để cứu độ những người tội lỗi”.
Trích thư thứ nhất của Thánh Phaolô Tông đồ gửi Timôthêu.
Cha cảm tạ Ðấng đã ban sức mạnh cho cha là Ðức Giêsu Kitô, Chúa chúng ta, vì Người đã kể cha là người trung tín, khi đặt cha thi hành chức vụ: dù trước kia cha là kẻ nói phạm thượng, bắt đạo và kiêu căng, nhưng cha đã được Thiên Chúa thương xót, vì cha vô tình làm những sự ấy trong lúc cha chưa tin. Nhưng ân sủng của Chúa chúng ta đã tràn lan dồi dào cùng với đức tin và đức mến trong Ðức Giêsu Kitô.
Lời nói chân thật và đáng tiếp nhận mọi đàng là: Ðức Giêsu Kitô đã đến trong thế gian này để cứu độ những người tội lỗi, trong số ấy, cha là người thứ nhất. Vì thế, cha được hưởng nhờ ơn thương xót, là Ðức Giêsu Kitô tỏ ra tất cả lòng khoan dung trong cha trước hết, để nêu gương cho những ai sẽ tin vào Người hầu được sống đời đời.
Danh dự và vinh quang (xin dâng về) Thiên Chúa độc nhất, hằng sống, vô hình, là Vua muôn đời. Amen!
Ðó là lời Chúa.
Alleluia: Ga 14, 23
Alleluia, alleluia! – Chúa phán: “Nếu ai yêu mến Thầy, thì sẽ giữ lời Thầy, và Cha Thầy sẽ yêu mến người ấy, và Chúng Ta sẽ đến và ở trong người ấy. – Alleluia.
Phúc Âm: Lc 15, 1-10 {hoặc 1-32}
“Trên trời sẽ vui mừng vì một người tội lỗi hối cải”.
Tin Mừng Chúa Giêsu Kitô theo Thánh Luca.
Khi ấy, những người thâu thuế và những người tội lỗi đến gần Chúa Giêsu để nghe Người giảng. Thấy vậy, những người biệt phái và luật sĩ lẩm bẩm rằng: “Ông này đón tiếp những kẻ tội lỗi, cùng ngồi ăn uống với chúng”.
Bấy giờ Người phán bảo họ dụ ngôn này: “Ai trong các ông có một trăm con chiên, và nếu mất một con, lại không để chín mươi chín con khác trong hoang địa mà đi tìm con chiên lạc, cho đến khi tìm được sao? Và khi đã tìm thấy, người đó vui mừng vác chiên trên vai, trở về nhà, kêu bạn hữu và những người lân cận mà nói rằng: “Anh em hãy chia vui với tôi, vì tôi đã tìm thấy con chiên lạc!” Cũng vậy, Tôi bảo các ông: “Trên trời sẽ vui mừng vì một người tội lỗi hối cải hơn là vì chín mươi chín người công chính không cần hối cải.
“Hay là người đàn bà nào có mười đồng bạc, nếu mất một đồng, mà lại không đốt đèn, quét nhà và tìm kỹ lưỡng cho đến khi tìm thấy sao? Và khi đã tìm thấy, bà mời các chị em bạn và những người láng giềng đến mà rằng: ‘Chị em hãy vui mừng với tôi, vì tôi đã tìm được đồng bạc tôi đã mất’. Cũng vậy, Tôi bảo các ông: Các Thiên Thần của Thiên Chúa sẽ vui mừng vì một người tội lỗi hối cải”.
{Người lại phán rằng: “Người kia có hai con trai. Ðứa em đến thưa cha rằng: ‘Thưa cha, xin cha cho con phần gia tài thuộc về con’. Người cha liền chia gia tài cho các con. Ít ngày sau, người em thu nhặt tất cả tiền của mình, trẩy đi miền xa và ở đó ăn chơi xa xỉ, phung phí hết tiền của. Khi nó tiêu hết tiền của, thì vừa gặp nạn đói lớn trong miền đó và nó bắt đầu cảm thấy túng thiếu. Nó vào giúp việc cho một người trong miền, người này sai nó ra đồng chăn heo. Nó muốn ăn những đồ heo ăn cho đầy bụng, nhưng cũng không ai cho. Bấy giờ nó muốn hồi tâm lại và tự nhủ: “Biết bao người làm công ở nhà cha tôi được ăn dư dật, còn tôi, tôi ở đây phải chết đói! Tôi muốn ra đi, trở về với cha tôi và thưa người rằng: ‘Lạy cha, con đã lỗi phạm đến Trời và đến cha; con không đáng được gọi là con cha nữa, xin cha đối xử với con như một người làm công của cha’. Vậy nó ra đi và trở về với cha nó. Khi nó còn ở đàng xa, cha nó chợt trông thấy, liền động lòng thương; ông chạy lại ôm choàng lấy cổ nó hồi lâu. Người con trai lúc đó thưa rằng: ‘Lạy cha, con đã lỗi phạm đến Trời và đến cha; con không đáng được gọi là con cha nữa’. Nhưng người cha bảo các đầy tớ: ‘Mau mang áo đẹp nhất ra đây và mặc cho cậu, hãy đeo nhẫn vào ngón tay cậu và xỏ giầy vào chân cậu. Hãy bắt con bê béo làm thịt để chúng ta ăn mừng, vì con ta đây đã chết, nay sống lại, đã mất nay lại tìm thấy’. Và người ta bắt đầu ăn uống linh đình.
“Người con cả đang ở ngoài đồng. Khi về gần đến nhà, nghe tiếng đàn hát và nhảy múa, anh gọi một tên đầy tớ để hỏi xem có chuyện gì. Tên đầy tớ nói: ‘Ðó là em cậu đã trở về và cha cậu đã giết con bê béo, vì thấy cậu ấy trở về mạnh khoẻ’. Anh liền nổi giận và quyết định không vào nhà. Cha anh ra xin anh vào. Nhưng anh trả lời: ‘Cha coi, đã bao năm con hầu hạ cha, không hề trái lệnh cha một điều nào, mà không bao giờ cha cho riêng con một con bê nhỏ để ăn mừng với chúng bạn, còn thằng con của cha kia, sau khi phung phí hết tài sản của cha với bọn điếm, nay trở về, thì cha lại sai làm thịt con bê béo ăn mừng nó’.
“Nhưng người cha bảo: ‘Hỡi con, con luôn ở với cha, và mọi sự của cha đều là của con. Nhưng phải ăn tiệc mừng, vì em con đã chết nay sống lại, đã mất nay lại tìm thấy'”.}
Ðó là lời Chúa.
Bài giảng chủ đề:
MẤT VÀ TÌM THẤY
Phó tế Phêrô Nguyễn Văn Thìn, SVD
Hôm nay thánh Luca thuật lại ba dụ ngôn khá quen thuộc đối với mỗi người chúng ta. Các dụ ngôn này xoay quanh chủ đề “mất và tìm thấy.” Ở dụ ngôn thứ nhất là câu chuyện về một con chiên bị lạc, và người chủ đã bỏ lại 99 con chiên kia để đi tìm cho kỳ được con chiên bị lạc. Tiếp theo đó là dụ ngôn về đồng bạc bị đánh mất; cũng thế, người chủ thắp đèn, rồi quét nhà để tìm cho kỳ được. Và cuối cùng là dụ ngôn về người cha nhân hậu; ông đã mỏi mòn chờ đợi và trông mong người con đi hoang của mình trở về. Đoạn kết của các dụ ngôn diễn tả niềm vui khi người chủ tìm lại được những gì đã bị thất lạc, bị mất.
Hình ảnh làm nổi bật ba dụ ngôn, thiết nghĩ không phải là sự “mất” nhưng là sự “tìm thấy”. Nó thể hiện qua hình ảnh những người chủ khi bị thất lạc “tài sản” của mình thì không ngừng tìm kiếm bằng mọi cách để tìm lại cho kỳ được những gì thuộc về mình. Và khi tìm thấy rồi thì lòng họ đầy vui mừng đến nỗi mời mọi người cùng chia sẻ niềm vui với mình. “Người đi tìm” chính là hình ảnh của Thiên Chúa, Đấng đầy lòng thương xót và nhân lành. Hình ảnh đối ngược lại là những tội nhân, những người “đi lạc” khi không bước theo lời Chúa chỉ dạy.
Ý nghĩa các dụ ngôn nói lên lòng thương xót vô bờ bến của Thiên Chúa dành cho con người là những tội nhân. Cho dù con người có phạm tội và phản bội lại tình yêu thương của Thiên Chúa, để rồi bước đi sai lạc, Thiên Chúa không bao giờ từ bỏ hay oán trách con người. Trái lại, Thiên Chúa luôn tìm kiếm và mong chờ con người trở về bên Ngài; Ngài tha thứ tất cả và lại tiếp tục ban bình an và niềm hạnh phúc cho họ.
Bài Tin Mừng hôm nay gợi cho chúng ta nhiều điều đáng phải suy nghĩ. Là Kitô hữu, chúng ta đã sống như thế nào để đáp lại tình yêu của Thiên Chúa? Chúng ta có biết trân trọng những hồng ân mà Thiên Chúa ban cho? Biết bao lần chúng ta trở nên như con chiên lạc, như đồng quan bị mất và như người con hoang đàng để Thiên Chúa phải đi tìm? Có khi nào chúng ta nhận ra những bước chân của Thiên Chúa đang kiếm tìm khi ta lạc xa đường lối của Ngài? Quả thế, với phận người yếu đuối và bất toàn, chúng ta dễ dàng chiều theo những ý muốn của bản thân, tìm kiếm sự an nhàn và thoải mái, luôn hướng đến những gì có lợi cho riêng mình. Nhiều khi những điều đó không cần thiết, không phù hợp với mình, và thậm chí là trái với những điều Chúa dạy. Với đức tin và trí khôn Chúa ban, chúng ta nhận ra những điều đó là không tốt, là lỗi phạm đến tình yêu của Thiên Chúa, thế nhưng vì sự yếu đuối và vì nuông chiều tính xác thịt mà chúng ta đã bất chấp để thỏa mãn đam mê ích kỷ. Những lúc như thế, chúng ta đã tự biến mình thành “con chiên lạc,” thành “người con hoang đàng” chỉ biết nghĩ cho mình; như “đồng quan,” ta cứ mãi lăn theo vòng xoay của riêng mình; và mỗi ngày chúng ta lại lạc bước và xa rời mối tương quan với Thiên Chúa là Đấng hằng yêu thương và chăm sóc ta.
Thực tế cuộc sống trong bối cảnh xã hội hôm nay dường như làm rõ hơn những điều đó. Không ít Kitô hữu, những người mang danh là con cái của Đấng là Tình Yêu và Lòng Thương Xót, chúng ta có trách nhiệm phải sống và làm chứng cho Danh đó, xứng với những gì ta đã được đón nhận. Thế nhưng thực tế lại không được như vậy. Nhiều lúc chỉ vì một chút lợi lộc, một chút cái tôi, một chút niềm vui trần thế mà ta sẵn sàng gây nên những xung đột, gây nên sự chia rẽ, và thậm chí còn gây đau thương cho người khác nữa. Hay, chỉ vì thỏa mãn những ham muốn rất đời thường mà ta dễ dàng bỏ qua những giá trị đạo đức, phớt lờ tiếng nói của lương tâm. Những lúc như thế, chính chúng ta đã làm mờ đi khuôn mặt của một Thiên Chúa tình yêu và nhân hậu. Chúng ta đã không “là muối là men cho đời”, không là “ánh sáng giữa thế gian” như Đức Giêsu đã dạy. Thái độ đó của chúng ta có khác gì “con chiên lạc”, hay “người con hoang đàng” trong các dụ ngôn Tin Mừng hôm nay.
Thiết nghĩ trước thái độ đó của chúng ta, Thiên Chúa lại đóng vai “người đi tìm.” Ngài chủ động tìm kiếm chúng ta trong mọi ngóc ngách của cuộc sống; Ngài thắp đèn rồi dò tìm, Ngài hằng mong ngóng và chờ đợi, như người cha chờ đợi người con thân yêu của mình trở về. Thiên Chúa luôn sẵn sàng tha thứ mọi lầm lỗi, thiếu sót của chúng ta; Ngài dùng chính tình yêu và lòng xót thương để xóa đi sự bất tuân và cứng đầu của mỗi người. Thiên Chúa luôn tìm và đưa chúng ta trở về với con đường mà Ngài đã dành sẵn, vì Ngài biết chỉ nơi đó chúng ta mới thật sự có được niềm vui và bình an đích thực. Và chỉ khi bước đi trên con đường đó thì chúng ta mới tìm thấy nguồn ơn cứu độ cho cuộc đời.
Ba dụ ngôn trong bài Tin Mừng hôm nay một lần nữa mời gọi mỗi người nhìn lại cuộc đời mình trong hành trình đức tin. Thiên Chúa đã tuôn đổ biết bao ơn lành và lòng xót thương của Ngài trên hành trình đời ta, cho dù chúng ta luôn lỗi phạm và bất tuân. Nhận ra điều đó giúp chúng ta biết sống tín thác, khiêm nhường và quảng đại hơn với tất cả mọi người; biết chấp nhận những lầm lỗi thiếu xót của nhau, vì tất cả những gì chúng ta có được đều đến từ lòng xót thương của Thiên Chúa. Thế nên, đời sống thường ngày của mỗi người phải là hình ảnh phản chiếu tình yêu và lòng thương xót của Thiên Chúa. Chỉ như vậy, chúng ta mới xứng đáng là những Kitô hữu đích thực, là “con chiên” trong “đàn chiên” của Ngài.
Chúng ta cảm tạ Chúa vì muôn hồng ân và lòng xót thương Ngài đã tuôn đổ trên chúng ta. Đồng thời, xin cho mỗi người chúng ta luôn ý thức được ân sủng đó để chúng ta luôn biết tín thác và kiên vững bước theo con đường mà Ngài đã chỉ dạy.