Bài Ðọc I: Hc 27, 5-8
“Ðừng ca tụng người nào trước khi nghe người ấy nói”.
Trích sách Huấn Ca.
Khi người ta sàng, những rác rến còn lại thế nào, thì nết xấu của một người cũng xuất hiện trong lời nói kẻ ấy như vậy. Lò lửa thì nung luyện bình sành, còn gian nan thì thử những người công chính. Xem trái liền biết cây thế nào, thì nghe lời nói cũng biết tư tưởng lòng người như thể ấy. Ðừng ca tụng người nào trước khi nghe người ấy nói, vì lời nói là sự thử thách của con người.
Ðó là lời Chúa.
Ðáp Ca: Tv 91, 2-3. 13-14. 15-16
Ðáp: Lạy Chúa, thiện hảo thay việc khen ngợi Chúa! (x. c. 2a).
Xướng: 1) Thiện hảo thay việc khen ngợi Chúa, và đàn ca danh Ngài, ôi Ðấng Tối Cao, hầu loan truyền tình thương Ngài vào buổi sớm, và lòng trung tín Ngài vào lúc ban đêm. – Ðáp.
2) Người hiền đức như cây chà là nở hoa tươi tốt, vươn mình lên như cây hương bá đất Liban. Họ được vun trồng trong nhà Chúa, trong hành lang nhà Thiên Chúa chúng tôi họ nở bông. – Ðáp.
3) Ngay trong tuổi già họ còn sinh trái, họ đầy nhựa sống và họ sống xanh tươi, để họ loan truyền Chúa nhường bao công chính, Chúa là Ðá Tảng của tôi, nơi Chúa chẳng có gian tà! – Ðáp.
Bài Ðọc II: 1 Cr 15, 54-58
“Người đã ban cho chúng ta sự chiến thắng nhờ Ðức Giêsu Kitô”.
Trích thư thứ nhất của Thánh Phaolô Tông đồ gửi tín hữu Côrintô.
Anh em thân mến, khi xác hay chết này mặc lấy sự trường sinh, thì lúc ấy ứng nghiệm lời đã ghi chép rằng: “Sự chết đã tiêu tan trong chiến thắng”. “Hỡi tử thần, chiến thắng của ngươi ở đâu? Hỡi tử thần, nọc độc của ngươi ở đâu? Nọc độc của sự chết là tội, thế lực của tội là lề luật”. Cảm tạ ơn Thiên Chúa, Ðấng đã ban cho chúng ta chiến thắng nhờ Ðức Giêsu Kitô, Chúa chúng ta. Cho nên, hỡi anh em thân mến, anh em hãy ăn ở bền đỗ và đừng nao núng; hãy luôn luôn thăng tiến trong công trình của Chúa. Hãy biết rằng công lao khó nhọc của anh em không phải là uổng phí trong Chúa.
Ðó là lời Chúa.
Alleluia: Lc 19, 38
Alleluia, alleluia! – Chúc tụng Ðức Vua, Ðấng nhân danh Chúa mà đến! Bình an trên trời và vinh quang trên các tầng trời. – Alleluia.
Phúc Âm: Lc 6, 39-45
“Miệng nói những điều đầy ứ trong lòng”.
Tin Mừng Chúa Giêsu Kitô theo Thánh Luca.
Khi ấy, Chúa Giêsu phán cùng các môn đệ dụ ngôn này: “Người mù có thể dẫn người mù được chăng? Cả hai lại không sa xuống hố ư? Môn đệ không trọng hơn Thầy: nếu môn đệ được giống như Thầy, thì kể là hoàn hảo rồi.
“Sao ngươi nhìn cái rác trong mắt anh em, còn cái đà trong chính mắt ngươi thì lại không thấy? Sao ngươi có thể nói với người anh em: ‘Này anh, hãy để tôi lấy cái rác trong con mắt anh’, trong khi chính ngươi không nhìn thấy cái đà trong mắt ngươi? Hỡi kẻ giả hình, hãy lấy cái đà ra khỏi mắt mình trước đã, rồi bấy giờ ngươi sẽ trông rõ để lấy cái rác khỏi mắt anh em ngươi.
“Không có cây nào tốt mà sinh trái xấu; và ngược lại, cũng không có cây nào xấu mà sinh trái tốt. Thật vậy, cứ xem trái thì biết cây. Người ta không hái được trái vả ở bụi gai, và cũng không hái được trái nho nơi cây dâu đất. Người hiền, bởi lòng tích chứa điều lành, nên phát xuất sự thiện; và kẻ dữ, bởi tích đầy lòng ác, nên phát xuất điều ác: vì lòng đầy, thì miệng mới nói ra”.
Ðó là lời Chúa.
Bài giảng chủ đề:
NHẬN BIẾT CHÍNH MÌNH
✍️ Lm. Giuse Nguyễn Đình Khiêm, SVD
Nhận biết chính mình là điều cần thiết để trở nên hoàn thiện. Thông thường con người nhận biết thế giới, nhận biết mọi vật xung quanh mình, khả năng phán đoán và nhận biết người khác nhiều hơn là nhận biết về chính bản thân mình. Đó chính là điểm yếu của con người. Nhược điểm này làm cho con người đôi lúc không làm chủ được chính mình, dẫn đến những việc làm sai lệch. Chúa Giêsu trong bài Tin Mừng hôm nay đã chỉ cho chúng ta thấy những sai lệch đó: Thứ nhất “Người mù mà dắt người mù được sao? Lẽ nào cả hai lại không sa xuống hố?” (c.39); Thứ hai “Sao anh thấy cái rác trong mắt người anh em, mà cái xà trong con mắt chính mình lại không để ý tới” (c.41); Thứ ba, “Xem trái thì biết cây” (c.44).
- Diễn Giải Lời Chúa
Kẻ mù mà lại dắt kẻ mù được chăng? Chúa Giêsu đưa ra dụ ngôn về hai kẻ mù dắt nhau để phê phán những người dẫn đường sai lạc. Trước hết, Chúa Giêsu muốn ám chỉ đến những các Kinh Sư và những người Pharisêu, bởi một số giáo lý của họ sai lạc đạo lý đức tin. Chẳng hạn họ dạy dân chúng: “Ai lấy đền thờ mà thề, thì không có giá trị gì, nhưng ai lấy vàng trong đền thờ mà thề, thì mắc lời thề. Hỡi kẻ ngu ngốc và đui mù, chớ thì vàng hay là đền thờ thánh hoá vàng, cái nào trọng hơn? (Mt 23, 6 ). Ngài xem họ là những kẻ mù “khốn cho các ngươi, hỡi những kẻ dẫn đường đui mù” (Mt 23, 7 ). Qua đó, Ngài cũng muốn dạy mỗi người chúng ta về cách sống chứng nhân cho Chúa. Chúng ta cũng có thể trở nên những người mù dẫn người mù, khi chúng ta làm gương xấu cho kẻ khác. Chính vì thế, cần phải nhìn lại bản thân để nhận biết chính mình có đang là những kẻ dẫn đường đui mù hay không? Có đang đi lầm đường lạc lối hay không? Nhận biết rõ chính mình với ơn Chúa, ta mới có thể dìu nhau đi trên nẻo chính đường ngay.
Lấy cái xà ra khỏi mắt người trước đã. Cái xà làm cản trở hoặc che khuất tầm nhìn của ta, làm ta không thể thấy rõ, dẫn đến cái nhìn sai lệch. Ở đây, Chúa Giêsu muốn nhấn mạnh đến thói giả hình, sự lố bịch của những kẻ cho rằng mình tốt và hay xét đoán người khác. Họ chỉ thấy cái rác trong mắt người khác, còn cái xà trong con mắt họ thì họ không thấy. Hay đúng hơn, cái xà làm cản trở tầm nhìn của họ, nên làm cho cái nhìn của họ bị sai lệch. Vì vậy, Lời của Chúa Giêsu thật chí lý khi dạy những kẻ đạo đức giả hãy lấy cái xà trong mắt mình trước đã. Tuy nhiên, trong thực tế cuộc sống, nhiều khi chúng ta thấy cái rác trong mắt người khác hay nói rõ hơn là chúng ta thấy cái sai, cái xấu của người khác rất rõ, mà ít nhận ra cái khuyết điểm trong con người của mình. Chúng ta hay có thái độ xét đoán người khác mà không biết khiêm tốn nhìn nhận chính mình. Chúa Giêsu từng nhắc nhở chúng ta: “Anh em đừng xét đoán, để khỏi bị Thiên Chúa xét đoán” (Mt 7,1). Xét đoán người khác là điều không thể chấp nhận được, vì chỉ một mình Thiên Chúa mới có quyền đoán xét mà thôi. Là con người, chúng ta chỉ nên hướng dẫn và nâng đỡ nhau để sống tốt hơn. Để có thể giúp nhau nên tốt hơn, ta cần một đôi mắt sáng, không bị che khuất bởi “cái đà” hạn hẹp, soi mói, ích kỷ của bản thân, ta cần nhìn nhận những khiếm khuyết bản thân để sửa đổi. Nhận biết rõ bản thân với sự soi sáng của Chúa, ta mới có thể giúp nhau tiến thân trên đường hoàn thiện.
Xem quả thì biết cây. Chúa Giêsu dùng hình ảnh thiên nhiên về cây cho ra quả, để nói đến luật nhân quả về những hành động của con người. Cây nào thì sinh quả đó. Cây tốt thì sinh quả tốt, còn cây xấu thì cho quả xấu. Con người cũng vậy, người tốt thì làm những việc tốt, còn kẻ xấu thì luôn làm những điều xấu. Bởi từ hành động của họ mà người ta đánh giá con người của họ. Có người vẫn cho rằng, người xấu vẫn có thể làm những việc tốt, và người tốt vẫn có khi làm việc xấu. Tất nhiên, ai cũng có thể làm việc tốt và việc xấu. Nhưng điều Chúa Giêsu muốn nói ở đây, đó là hệ quả của những việc làm suy ra họ là ai. Một người làm việc tốt thì không thể cho họ là người xấu. Hơn nữa, kinh nghiệm cuộc sống cho thấy, những cây cành lá xum xuê thường không cho ra nhiều quá tốt. Trái lại, những cây được cắt tỉa, nhìn có vẻ không đẹp mắt, lại thường cho ra hoa quả dồi dào. Sự cắt tỉa ở đây, Chúa Giêsu đã từng nói đến trong chuyện Cây Nho Thật, cành nho được cắt tỉa để cho sai trái hơn (Ga 15,2b). Cành nào không sinh trái thì bị chặt đi (Ga 15, 2a). Mỗi người chúng ta cũng vậy, chúng ta cần phải nhận biết chính mình cũng cần được cắt tỉa, để sinh nhiều hoa trái là những việc lành phúc đức của chúng ta.
- Câu Chuyện
Năm 2022, tôi đã gởi 10 em trong Mái Ấm đi học các trường Cao Đẳng Nghề, với hy vọng các em sau khi tốt nghiệp Phổ Thông sẽ có thêm cái bằng nghề để lo cho tương lai của mình. Vì tất cả các em là trẻ mồ côi, tương lai ra đời sẽ không nơi nương tựa. Cứ nghĩ rằng đây là một chương trình lý tưởng cho các em, tuy nhiên sau 5 tháng đầu tiên đã có 2 em bỏ học trong đó có một em bị đuổi. Sau 5 tháng tiếp theo, tiếp tục có 2 em không muốn tiếp tục học, trong đó có một em mà tôi hy vọng rất nhiều, vì em học giỏi nhất trong tất cả các bạn. Em bỏ học vì một lý do rất đơn giản: “Nơi đây toàn các bạn xấu”. Tôi hỏi em: – Vừa rồi tổng kết năm học, lớp con có bao nhiêu bạn hạnh kiểm tốt. Em trả lời: – Dạ 20 bạn. Tôi hỏi tiếp: – Vậy bao nhiêu bạn hạnh kiểm khá? – Dạ, 68 bạn, em trả lời. – Vậy, bao nhiêu bạn hạnh kiểm kém? Tôi hỏi. Em ngập ngừng và nói: – Dạ 8 bạn. Tôi nhẹ nhàng nói với em: – Tổng cộng khối lớp của con thôi đã có 88 bạn hạnh kiểm tốt và khá. Còn lại chỉ có 8 bạn hạnh kiểm kém, trong đó có con. Con số 88 với con số 8, số nào lớn hơn? Em im lặng không trả lời. Tôi nói tiếp, – con nói ở đây toàn các bạn xấu, bởi vì con chỉ chơi với bạn xấu. Nếu con chơi với bạn tốt, chắc chắn con sẽ nói ngược lại: – Ở đây ai cũng tốt. Nếu con không nhìn nhận những khuyết điểm nơi bản thân con để cố gắng thay đổi mà chỉ đổ lỗi cho người khác hay đổ lỗi cho hoàn cảnh, thì con sẽ mãi mãi không bao giờ tốt được và con tự mình đánh mất tương lai tươi sáng của chính mình.
Câu chuyện vẫn chưa đến hồi kết, nhưng qua câu chuyện cho chúng ta thấy một số vấn đề của con người hôm nay: xu hướng vơ đũa cả nắm, dễ dàng đổ lỗi cho hoàn cảnh, dễ dàng xét đoán người khác. Tất cả những tiêu cực đó là do con người không biết nhìn nhận chính mình.
- Gợi Ý Lời Chúa
Chúng ta cầu xin ơn Chúa Thánh Thần hướng dẫn, để chúng ta luôn sáng suốt trong mọi lời nói việc làm. Cách riêng xin cho chúng ta biết nhìn nhận những yếu đuối, những khiếm khuyết của chính mình để luôn sống khiêm tốn, không xét đoán người khác. Nhìn nhận chính mình để thấy luôn cần ơn Chúa trợ lực đỡ nâng. Nhìn nhận chính mình để với ơn Chúa, ta mỗi ngày một nên hoàn thiện như Cha trên trời là Đấng hoàn thiện.
LƯỢNG GIÁ & SỬA LỖI
✍️ Lm. Antôn Phạm Thanh Thịnh, SVD
Cũng khá lâu rồi nhưng tôi vẫn còn nhớ những năm tháng sống và tu học tại Học Viện Ngôi Lời Sài Gòn. Cũng như bao anh em khác, tôi được học triết học và thần học, được tập tành những điều hay lẽ phải mà một người tu sĩ linh mục truyền giáo tương lai phải có. Ấn tượng nhưng cũng hơi ái ngại, vì hằng năm, tôi phải tự lượng giá chính mình và lượng giá cả anh em nữa. Thật sự tôi chưa làm thế bao giờ, nhưng đây là một phần quan trọng trong chương trình đào tạo linh mục của Dòng Ngôi Lời. Ấn tượng vì thấy cũng có lý, muốn tiến bộ về đời sống thiêng liêng, về học tập, về đời sống cộng đoàn hay về các công việc truyền giáo, không gì khác hơn là tôi phải tự nhận xét và sửa sai cách nghiêm túc, cũng giống như là ta xét mình mỗi khi đi xưng tội vậy. Ái ngại vì những lỗi lầm, những điều tế nhị kín đáo của anh em và của chính tôi, giờ đem ra nói giữa thanh thiên bạch nhật, làm sao tôi có thể làm thế được? Nhưng rồi các kỳ lượng giá cũng trình tự diễn ra, đôi khi trong sự to tiếng giữa anh em với nhau, nhưng rất chân thành.
Đức Giêsu nói trong bài Tin Mừng hôm nay: Sao anh có thể nói với người anh em: “Này anh, hãy để tôi lấy cái rác trong mắt anh ra, trong khi chính mình lại không thấy cái xà trong con mắt của mình? Hỡi kẻ đạo đức giả! Lấy cái xà ra khỏi mắt ngươi trước đã, rồi sẽ thấy rõ, để lấy cái rác trong con mắt người anh em!” (Lc 6,42). Đó cũng là thứ mù quáng và giả hình giả tạo mà Đức Giêsu nhiều lần cảnh báo cho những người đương thời, nhất là giới lãnh đạo Do Thái giáo, cũng như cho chúng ta ngày hôm nay. Tôi xin được chia sẻ với cộng đoàn hai điểm sau đây:
- Tự Lượng Giá Và Sửa Lỗi
Có thể nói, tự lượng giá và sửa lỗi là hình thức nhận thấy và lấy cái xà ra khỏi mắt mình, để thấy rõ mà lấy cái rác trong mắt người anh em. Thế nhưng, ta dễ dàng thấy một cái rác nhỏ trong mắt người khác, để lượng giá, để góp ý, thậm chí để lên án và trù dập, còn lỗi lầm của mình to lớn như cái xà chắn ngang, nhưng ta cố che đậy và bỏ qua.
Tin Mừng trong Chúa Nhật hôm nay cho chúng ta một nguyên tắc để tự lượng giá và sửa lỗi, đó là làm sao để bản thân mình phải tốt mới có thể góp ý hay sửa lỗi người khác được. Nếu trong vai trò hay cương vị buộc ta phải có trách nhiệm lượng giá và sửa lỗi về người khác, thì trước hết phải biết mình, phải tự lượng giá về chính mình trước đã. Biết mình với những ưu khuyết điểm để tự sửa đổi bản thân, nếu không thì giống như Đức Giêsu nói: “Mù mà dắt mù được sao? Lẽ nào cả hai lại không lăn cù xuống hố.” (Lc 6,39).
Nhưng làm thế nào để biết mình? Khởi đầu sứ vụ công khai của Đức Giêsu trong việc rao giảng Tin Mừng, điều đầu tiên mà Đức Giêsu kêu gọi mọi người là hãy sám hối. Như vậy, sám hối là nhìn lại bản thân, với những suy nghĩ, lời nói và việc làm, để biết rõ con người thật của chính mình. Vì thế, sám hối là tâm tình đầu tiên và cơ bản nhất để biết rõ mình. Bốn Chúa Nhật của Mùa Vọng là thời gian để người tín hữu sám hối, ăn năn. Bắt đầu Mùa Chay, chúng ta có một nghi thức sám hối thật đặc biệt, đó là nghi thức xức tro. Có nhận thấy thân phận tội lỗi yếu kém của mình, chúng ta mới có thể nhận ra được sự cần thiết của ơn cứu độ. Đó chính là điều Giáo Hội nhắc nhở chúng ta khi bắt đầu Thánh Lễ mỗi ngày. Chính vì thế, bắt đầu mỗi Thánh Lễ cũng là nghi thức sám hối. Nói tóm lại, sám hối là tâm tình cơ bản nhất để biết mình. Nhưng trong thực tế, chúng ta thường chỉ nhận thấy những sai lầm, khuyết điểm và tội lỗi người khác, mà ít khi nhận ra những yếu kém, những tội lỗi và sai quấy của bản thân, nên chúng ta không chịu đấm ngực sám hối tội lỗi của mình. Do đó, chúng ta dễ dàng phê bình, chỉ trích và lên án người khác. Vì thế, Đức Giêsu dạy các môn đệ cũng như mỗi người chúng ta, trước khi sửa lỗi người khác, chúng ta cần phải có sự thống nhất giữa cách ăn nết ở bên ngoài của mình với tâm tình và ý hướng bên trong, nếu không chúng ta cũng sẽ bị Chúa lên án là đạo đức giả, là kẻ đui mù. Để làm được điều quan trọng này, đòi hỏi chúng ta phải thực sự khiêm nhường, có khiêm nhường ta mới thấy được con người bất toàn và đầy khuyết điểm để sám hối và sửa sai, hầu thăng tiến bản thân mỗi ngày. Tôi kể cho cộng đoàn nghe câu chuyện về sự khiêm nhường:
Đức thánh Giáo Hoàng Gioan XXIII kể lại một kinh nghiệm độc đáo trong cuộc đời của ngài như sau: “Lúc tôi mới được bầu làm Giáo Hoàng để lãnh đạo Giáo Hội, tôi rất lo lắng và sợ hãi trước một trách nhiệm quá lớn lao và nặng nề. Nhưng một đêm kia trong giấc ngủ chập chờn, tôi nghe như có tiếng phán bảo: Này Gioan, đừng tự xem mình là quan trọng! Tôi choàng tỉnh dậy, ngẫm nghĩ thấy thấm thía về ý nghĩa giấc chiêm bao. Và kể từ dạo ấy tôi đã cố gắng áp dụng câu nói này trong đời của tôi, trong mọi công việc của Giáo Hội mà tôi phải giải quyết mỗi ngày. Này Gioan, đừng tự xem mình là quan trọng!”.
Khiêm nhường thật sự phải xuất phát từ một tâm hồn biết nhìn nhận sự thật về chính mình với những ưu khuyết điểm. Điều này có lẽ hơi khó cho mỗi người chúng ta, nhưng không có nghĩa là không làm được. Đức thánh Giáo Hoàng Gioan XXIII đã làm gương cho chúng ta, ngài đã thể hiện một con người sống khiêm nhường thật sự, ngài đã làm được điều khó ấy, và chúng ta hãy bắt chước ngài. Hãy khiêm nhường nhìn nhận những khuyết điểm, những tội lỗi của bản thân để sửa sai, có như vậy cặp mắt tâm hồn của chúng ta mới sáng, mới thấy rõ mọi thứ xung quanh, nhất là thấy rõ người anh em bên cạnh, để giúp và lấy cái rác ra khỏi mắt người anh em mình.
- Lượng Giá Và Sửa Lỗi Anh Em
Đối tượng mà Đức Giêsu nhắm tới trong bài Tin Mừng hôm nay là giới lãnh đạo Do Thái giáo, gồm các thượng tế, kinh sư và Pharisiêu, họ giữ luật hình thức hầu che mắt người ta, để rồi chỉ lo xăm soi những lầm lỗi nhỏ nhặt của người khác, còn chính họ lại đui mù trước những lỗi lầm nghiêm trọng của họ. Đọc và để ý thì chúng ta sẽ thấy, Đức Giêsu không chỉ nói đến giới lãnh đạo Do Thái giáo ngày xưa, nhưng với hai từ “anh em”, Ngài muốn nói với từng người trong chúng ta ngày hôm nay nữa.
Đức Giêsu lên án những người suốt ngày chỉ biết xăm soi những khuyết điểm của người khác, trong khi chính bản thân mình thì đầy bất toàn mà cứ tưởng như là tốt lành, “đồ giả hình”. Chính vì thế, biết xét mình và tự phê phán là mấu chốt cho những tương quan chân thật. Nói cách khác, tương quan của chúng ta với nhau thường là giả tạo. Chúng ta đeo mặt nạ để che giấu con người thật của mình. Chúng ta ngụy tạo những điều chúng ta không có. Nhiều khi chúng ta muốn vùi dập người khác xuống bùn đen, còn bản thân mình thì lại muốn được ca tụng, được trổi vượt lên đến tận mây xanh, sự ghen ghét làm ta mờ mắt. Đáng lẽ ra chúng ta phải cư xử nghiêm khắc với bản thân mà rộng lượng với người khác, thì chúng ta lại hành động ngược lại, cư xử nghiêm khắc với người khác mà dễ dãi với chính bản thân mình.
Phải tâm niệm một điều rằng, lỗi lầm của anh em đôi khi cũng là lầm lỗi của chính mỗi người chúng ta. Chính vì thế trong việc sửa lỗi cho anh em, theo từ ngữ của bài Tin Mừng hôm nay ta gọi là lấy cái rác ra khỏi mắt người anh em mình, phải được thực hiện bằng một tình yêu thương chân thành. Không phải soi mói hay vạch lá tìm sâu, nhưng yêu thương thật lòng và mong muốn người anh em mình tốt hơn mỗi ngày.
Tự sửa lỗi đã là khó rồi, sửa lỗi người khác thì càng khó gấp bội. Thế nhưng trong cuộc sống và công việc, đôi khi chúng ta phải có trách nhiệm nhắc nhở, lượng giá hay phải sửa lỗi người khác. Theo lẽ thường tình, hầu như ai ai cũng thích khen và ghét chê. Khi được nghe những lời khen, ta thấy sung sướng trong người, thậm chí còn hãnh diện nữa là khác. Trái lại, khi phải nghe những lời chê bai hay góp ý, mặc dù là những lời góp ý đúng, chúng ta cũng cảm thấy buồn và đôi khi còn ghét luôn cả người chê bai, góp ý cho mình.
Cho nên người “thẳng thắn, thật thà, thường thua thiệt”, còn kẻ “luồn lách, lươn lẹo, lại lên lương”. Kẻ sống gian dối, giả hình, nịnh hót lại được thăng quan tiến chức. Còn người sống theo chân lý, theo sự thật, nói thật làm thật, lại bị loại trừ. Muốn lấy lòng người trên, đôi khi mình cũng giả dối, nịnh hót, không dám nói sự thật hay nhiều khi vì cả nể, mình không dám góp ý thật lòng với họ.
Câu chuyện rất thật từ một cha kể lại. Trong Thánh Lễ tạ ơn kỷ niệm ngày chịu chức linh mục, hôm đó một cha cùng lớp giảng lễ. Đó là một bài giảng hùng hồn, phải nói là “bốc lửa” nữa là khác, nhưng bài giảng dài gần nửa tiếng đồng hồ và nội dung lan man. Các cha đồng tế đều lắc đầu và xầm xì nháy nhau, biểu lộ không hài lòng. Kết thúc Thánh Lễ, sau khi vào phòng thay áo lễ, điều ngạc nhiên là các cha đều đến bắt tay cha giảng lễ và nói lời chúc mừng: “Hôm nay cha giảng rất bốc lửa”. Để cho các cha bắt tay chúc mừng hết, một cha bạn thân đến bắt tay và nói chân tình với cha giảng lễ: “Hôm nay cha giảng bốc lửa thật, nhưng mình thấy hơi dài và lan man”. Từ đó, trong suốt buổi tiệc mừng, quan sát thấy, vì những lời góp ý, lượng giá chân thành đó làm cho cha giảng lễ không vui, sự thật thường hay mất lòng.
Đời là thế đấy, nhưng các Kitô hữu thì không được như vậy, bởi chính Đức Giêsu đã mời gọi chúng ta sống theo chân lý, theo sự thật. “Lời các con phải: Có thì nói có, không thì nói không; nói thêm thắt là do sự dữ mà ra.” (Mt 5,37). Góp ý và sửa lỗi cho nhau để giúp nhau hoàn thiện hơn mỗi ngày là một đòi hỏi chính đáng của tình huynh đệ đích thực. Đây là một bổn phận, một trách nhiệm của từng người đối với người khác, có thể đó là những người trong gia đình, trong giáo xứ và xóm làng. Bổn phận này rất khó thực hiện, vì nó gây khó chịu cho người lỗi phạm, nên cần phải thật khéo léo và chân thành.
Chúng ta xin Chúa giúp cho mỗi người chúng ta biết sáng suốt nhận ra những lầm lỗi của chính mình. Khi cặp mắt tâm hồn chúng ta được sáng nhờ sám hối ăn năn và sửa lỗi, chúng ta mới có thể trông thấy rõ mà giúp lấy cái rác ra khỏi mắt anh chị em mình. Xin Chúa ban cho mỗi người chúng ta một tình yêu bao dung, để chúng ta không bao giờ vạch lá tìm sâu hoặc phê bình người khác một cách ác ý. Xin cho chúng ta biết tha thứ để được Chúa thứ tha. Và xin cho mỗi người chúng ta một tâm hồn quảng đại, để biết luôn nghĩ tốt về người khác. Amen.
BÀI HỌC ĐẠO ĐỨC
✍️ Tu sĩ Phaolô Nguyễn Phước Hiền, SVD
Lẽ đời người ta thường hay dễ nhận ra những khuyết điểm, thói hư, tật xấu của người khác hơn là nhận ra những khiếm khuyết của bản thân mình. Người ta thường hay tiết kiệm lời khen đối với người khác, nhưng rất dễ dàng chê bai, lên án và nói xấu anh chị em của mình. Trong bài Tin Mừng hôm nay, Chúa Giêsu đã dạy chúng ta cách xử thế với người khác sao cho thật đong đầy và ấm áp tình người. Chúng ta cùng lần lượt tìm hiểu ý nghĩa của Lời Chúa trong ngày Chúa Nhật hôm nay.
Trước hết, sách Huấn Ca cho chúng ta thấy được tầm quan trọng của lời nói; nó có thể tiết lộ những ý định trong thâm tâm con người. “Xem quả thì biết vườn cây, nghe lời miệng nói biết ngay lòng người” (Hc 27,6). Và như thế, chỉ những người khôn ngoan mới biết làm chủ lời nói của mình, cũng như biết cách dẫn dắt để người đối diện bày tỏ, và họ có thể phán đoán những ý nghĩ trong thâm tâm của người khác. “Chớ vội khen, khi người chưa lên tiếng: muốn biết người, phải nghe miệng nói năng” (Hc 27,7).[1]
Thứ đến, ý tưởng này lại tiếp tục được thể hiện trong Tin Mừng theo thánh Luca như là bài học dành cho các môn đệ.
Đầu tiên, Chúa Giêsu nêu ra vấn đề: “Mù mà lại dẫn mù được sao? Lẽ nào cả hai lại không sa xuống hố?” (Lc 6,39). Ở đây, Chúa Giêsu đã chỉ ra cách thức trong việc sửa dạy. Điều quan trọng của người muốn trở nên thầy trong việc sửa dạy hệ tại ở việc nêu gương sáng cho người khác về cách sống, về giá trị đạo đức. Như thế, người muốn làm thầy kẻ khác phải tự biết mình. Biết mình có những trái tính trái nết để tự sửa đổi mình, trước khi muốn sửa dạy một ai. Nếu không biết mình để mà tôi luyện bản thân thì cũng giống như “mù mà lại dắt mù”. Để áp dụng, người muốn trở nên mục tử để lãnh đạo về mặt tinh thần cũng nên có sự khôn ngoan trong lời nói, tinh thông và bén nhạy trong suy nghĩ để có thể dẫn dắt đoàn chiên không lầm đường, lạc lối. Vì những thói giả hình, những lời không thật, ắt sẽ không có giá trị vững bền và sớm muộn có ngày cũng sẽ được tỏ hiện.
Xong vấn đề đó, Chúa Giêsu lại tiếp tục dùng hình ảnh “cái rác” và “cái xà” để dạy cho các môn đệ bài học đạo đức trong việc đoán xét người khác: “Sao anh thấy cái rác trong mắt người anh em, mà cái xà trong con mắt của chính mình thì lại không để ý tới” (Lc 6, 41).
Đây chính là điều mà người ta thường hay mắc phải. Bởi lẽ, người ta thường dễ thấy “cái rác” trong mắt của người khác hơn là thấy “cái xà” trong mắt mình. Đó là tội xét đoán và hay nghĩ xấu cho người khác. Chúa Giêsu không muốn chúng ta có đôi mắt chỉ biết nhìn vào điểm tối của người khác. Nhưng trước hết, Người muốn chúng ta hãy có đôi mắt sáng và tấm lòng vị tha để nhìn điểm tích cực nơi người khác. Muốn vậy, chúng ta không nên nhìn “cái rác” trong mắt người anh chị em mình, bằng những lời nói chỉ trích hay đoán xét gay gắt; nhưng hãy tập nhìn vào sâu thẳm trong tâm hồn mình trước, hãy lấy đi khỏi những kiêu căng, tự mãn, phô trương, giả hình để tâm mình được sáng, kẻo “việc người thì sáng, việc mình thì quáng”.[2] Hãy tập nhìn vào chính mình để phản tỉnh về chính mình; hãy trở nên chứng nhân của lòng thương xót như Thiên Chúa là Đấng giàu lòng thương xót.[3] Từ đó, chúng ta mới có thể nhận ra con người hèn yếu, thiếu sót và đầy tội lỗi của mình, để không bao giờ kết án người khác. Nhờ vậy, chúng ta biết nhìn người khác với tấm lòng bao dung, và luôn biết tha thứ cho những lầm lỗi của anh chị em mình, nhất là chúng ta không còn sống giả hình, phô trương, háo thắng hay nhạo cười người khác.
Từ dụ ngôn “cái rác” và “cái xà”, Chúa Giêsu còn cụ thể hóa trong việc nhận ra giá trị thật của con người:“Không có cây nào tốt mà sinh quả sâu, cũng chẳng có cây nào sâu mà lại sinh quả tốt” (Lc 6,43). Theo thánh Luca, hoa quả của đời sống đạo đức tốt cốt ở việc bác ái trong giao tế xã hội. Thế còn hoa quả của mỗi Kitô hữu và người môn đệ theo Chúa là gì? Thiết nghĩ đó chính là việc suy gẫm và sống Lời Chúa, bằng việc siêng năng lãnh nhận Mình Thánh Chúa và năng chạy đến với Bí Tích Hòa Giải. Vì chỉ khi lòng chất chứa điều lành cùng với đời sống đạo hạnh được nuôi dưỡng bởi ơn Chúa, thì họ mới có thể phát sinh sự thiện hảo và lan tỏa những lời nói mang lại ơn ích và phúc lành cho người khác. Thật vậy, chỉ khi “lòng có đầy, miệng mới nói ra” (Lc 6,45).
Tóm lại, Lời Chúa hôm nay đã dạy chúng ta một nguyên tắc đạo đức để sửa lỗi người khác: mình phải thật sự trở nên tốt trước khi muốn sửa dạy người khác. Hiểu được điều này, chúng ta sẽ không bao giờ sống phô trương, giả hình, chê bai và nói những lời thiếu bác ái, xúc phạm đến người khác. Hãy tập sống gọt giũa bản thân trước, rồi hãy sửa dạy anh chị em mình trong tình yêu thương, thông cảm và thương xót. Hãy tập nói điều lành với tinh thần bác ái, xây dựng và hãy nhìn người khác bằng suy nghĩ tích cực. Đó là những giá trị đạo đức mà Chúa Giêsu muốn dạy bảo từng người chúng ta.
Chúng ta cầu xin Chúa ban cho chúng ta có đôi mắt của Chúa, để chỉ biết nhìn những điều tốt nơi anh chị em mình. Xin cho chúng ta biết nói lời của Chúa, để chúng ta chỉ biết nói những lời hay, ý đẹp, lời đem lại bình an, ân phúc và xoa dịu nỗi đau của anh chị em. Xin cho chúng ta có trái tim của Chúa, để chỉ biết lắng nghe như trái tim thương xót của Chúa vẫn hằng lắng nghe và thấu hiểu tâm can chúng ta.
Ước gì giá trị bài học đạo đức của Lời Chúa hôm nay luôn nằm lòng trong mỗi con người, để chúng ta biết cách đối nhân, xử thế với anh chị em đồng loại sao cho đầy ắp tình Chúa, tình người. Xin Chúa chúc lành và ban ơn phúc cho mỗi người trong chúng ta.
Chú thích
[1] Thierry Maertens Jean Frisque, Chú giải Lời Chúa các Chúa Nhật quanh năm (Không rõ nơi xuất bản: nhà xuất bản, năm xuất bản), tr. 99.
[2] Tanila Hoàng Đắc Ánh, Tin Mừng Chúa Giêsu Kitô theo thánh Luca (Tu viện Mai Khôi, 2011), tr. 107.
[3] X. Daniel J. Harrington và Luke Timothy Johnson, The Gospel of Luke (Minnesota: Liturgical Press,1991), tr. 115.
