Bài đọc I: Is 49,1-6
Bài đọc II: Cv 13,22-26
Tin Mừng: Lc 1,57-66.80
Bài Suy niệm với Chủ đề: GIOAN TIỀN HÔ, VỊ NGÔN SỨ MẪU MỰC
của Linh mục Antôn Pađôva Lê Sơn,SVD
Gioan sinh ra giữa thời đại loạn lạc và một đất nước nhiễu nhương, quan tham ô hợp, nhũng nhiễu; dân chúng lầm than cực khổ; cả xã hội gần như chìm đắm trong tội lụy và mê lầm. Trong bối cảnh đó Gioan như một ánh sáng chân lý tự trời cao chiếu dọi vào cảnh đời tăm tối của thế gian. Mừng sinh nhật thánh Gioan Tẩy Giả là một duyên cơ để mỗi chúng ta nhìn lại ơn gọi và sứ mạng Kitô hữu của mình giữa thời đại hôm nay.
- Vị ngôn sứ mẫu mực
Ở vào thời đại và hoàn cảnh của đất nước Paléttin lúc bấy giờ, việc một đứa trẻ trai sinh ra không chỉ là một niềm khích lệ to lớn cho gia đình, mà còn là niềm vui mừng khôn tả cho những người hàng xóm láng giềng: “sinh con trai vui mừng khắp chốn, sinh con gái buồn tủi nơi nơi” (tục ngữ). Sự xuất hiện của Gioan đã làm cho niềm hạnh phúc của gia đình ông Dacaria và bà Êlisabét tăng lên bội phần, bởi cả hai bị mang tiếng son sẻ vì ông đã già và bà cũng đã cao niên (x. Lc 1,7). Thế nhưng Thiên Chúa đã cất nỗi nhục cho hai ông bà.
Đúng với ý nghĩa tên gọi: “Gioan” là ơn của Chúa (hay Thiên Chúa nhân hậu). Việc Gioan Tiền Hô có mặt trong cuộc đời không chỉ đem lại niềm hạnh phúc lớn lao cho cả gia đình dòng tộc của ông, nhưng còn là quà tặng ý nghĩa mà Thiên Chúa đã trao ban cho toàn thể nhân loại.
Đương thời có không ít ý kiến đã thắc mắc: “Đứa trẻ này rồi sẽ ra thế nào?” (1,67). Mỗi đứa trẻ ra đời luôn mang theo cả một niềm ước vọng lớn lao cho gia đình và toàn xã hội. Gioan được sinh ra trong thế gian là niềm vui lớn cho nhiều người. Bởi sự ra đời của Gioan có những điều khác thường, lạ lẫm nên đã không ít người tự hỏi về tương lai của đứa trẻ mới chào đời này và người ta đang kỳ vọng rằng chính cậu sẽ làm một cuộc cách mạng cho dân tộc của mình.
Gioan là người được Chúa sai đến: “Có tiếng người hô trong hoang địa: hãy dọn sẵn con đường cho Đức Chúa, sửa lối cho thẳng để Người đi. Mọi thung lũng, phải lấp cho đầy, mọi núi đồi, phải bạt cho thấp, khúc quanh co, phải uốn cho ngay, đường lồi lõm, phải san cho phẳng. Rồi hết mọi người phàm sẽ thấy ơn cứu độ của Thiên Chúa.” (Lc 3,4-6). Trước đó hơn hai trăm năm, ngôn sứ Malakhi trong Cựu Ước đã tiên báo về sự xuất hiện của một vị ngôn sứ dọn đường cho Đức Chúa: Này ta sai sứ giả của ta đi trước mặt con, người sẽ dọn đường cho con đến để làm cho lòng cha ông quay về với con cháu (x. Ml 3,1-24). Dưới tác động của Thánh Thần, ông Dacaria đã cất lên lời chúc tụng Benedictus ngợi khen Thiên Chúa: “Hài nhi hỡi, con sẽ đi trước Chúa mở lối cho Người, bảo cho dân Chúa biết, người sẽ cứu độ và tha cho họ hết mọi tội khiên” (Lc 1,76-77). Những cứ liệu này giúp chúng ta thấy được tầm quan trọng của Gioan trong lịch sử cứu độ.
Một vị ngôn sứ khiêm nhường, quả cảm, cương trực, thẳng thắn, quyết đoán, không lùi bước trước những “phi lý cùng cực” của thế thái nhân tình, của xã hội; nhưng cũng đầy lòng trắc ẩn và rất mực yêu thương những người cùng khổ dưới đáy xã hội.
Dựa theo những gì được mô tả trong Kinh Thánh, chúng ta thấy Gioan là một con người với y phục khác thường, mặc áo lông lạc đà, thắt lưng bằng dây da thú, ăn châu chấu và uống mật ong rừng. Lối trang phục dị thường ấy đã làm nên phong cách riêng của một Gioan Tiền Hô. Một trong những dấu ấn mạnh mẽ mà Gioan để lại trong tâm khảm nhiều người chính là lời rao giảng và thái độ sống chứng nhân của mình. Lời rao giảng của ông nhằm để dọn đường cho Đức Chúa và làm cho lòng cha ông quay về với con cháu và khiến bao kẻ ngỗ nghịch phải thành tâm chuyển ý trở về với nẻo chính đường ngay. Với một thái độ cương quyết và cứng rắn trước cái ác, cái phi nhân của những kẻ khốn nạn, ông đã không ngần ngại chỉ trích những người có quyền thế thời bấy giờ: “Nòi rắn độc kia, ai đã chỉ cho các anh trốn cơn thịnh nộ sắp giáng xuống?” (Lc 3,7); “Cái rìu đã đặt sát gốc cây, bất cứ cây nào không sinh hoa quả tốt đều bị chặt đi và quăng vào lửa” (Lc 3,9). Chính trong sự cương nghị, ông đã khuyên họ phải hối cải, ăn năn trở về để được tha thứ: “Vậy các anh hãy sinh những hoa quả xứng với lòng hối cải”(Lc 3,8).
Gioan giảng dạy về một lối sống công bằng và đầy bác ái như một đạo lý chân chính trong mối tương quan giữa con người với nhau. “Ai có hai áo thì chia cho người không có; ai có gì ăn thì cũng phải làm như vậy” (Lc 3,11). Một trong những yếu tố làm nên sự thành công của Gioan trong việc rao giảng, là ông đã nhắm đến từng đối tượng với những đặc tính khác nhau mà ông đã không ngần ngại lên án lối sống giả tạo và sự lầm đường lạc lối của họ. Ông đã chỉ cho họ cách thức và con đường để thống hối, trở về và phục thiện.
Nhiều người đã đến để xin ông Gioan làm Phép rửa như để tỏ lòng sám hối. Phép rửa của Gioan là để giúp cho những kẻ tội lỗi chuẩn bị tâm hồn đón nhận ơn tha tội từ “Đấng sẽ đến và làm phép rửa cho anh em trong Thánh Thần và lửa” (Lc 3,16). Lời rao giảng của Gioan có sức lay động lòng người và làm chuyển xoay thái độ sống của họ. Nói cách khác,phép rửa của Gioan nhằm tạo điều kiện cho ơn hối cải, đồng thời thực hiện cuộc thanh tẩy nội tâm.
Như thế, lời rao giảng của Gioan là một mô phạm điển hình cho bất cứ công cuộc rao giảng, kêu gọi sám hối nào mà các ngôn sứ cũng như những môn đệ của Đức Kitô thực hiện sau này. Cũng vậy, lối sống và nhân cách của ông là điểm tới của cuộc đời ngôn sứ cho bất cứ ai muốn bước theo Đức Kitô.
- Gioan đã sống lời chứng bằng cả cuộc đời mình
Gioan không chỉ rao giảng bằng lời nói, ông còn chứng thực các chân lý đã rao truyền bằng hành động và thái độ sống cách sinh động và hữu hiệu. Chúng ta bắt gặp một vị ngôn sứ khiêm nhường và chính trực. Với một tầm ảnh hưởng rộng lớn trong quần chúng thời đó, Gioan có thể dự phóng cho mình một tương lai tốt đẹp. Khi người ta nghe lời ngôn sứ rao giảng và thấy những việc ông làm,ai nấy đều tự hỏi, biết đâu ông Gioan lại chẳng là Đấng Kitô! (x. Lc 3,15; Ga 1,25). Tuy nhiên, trong sự khiêm tốn của mình Gioan đã khẳng định: “Tôi, tôi làm phép rửa cho anh em trong nước, nhưng có Đấng mạnh thế hơn tôi đang đến, tôi không đáng cởi quai dép cho Người. Người sẽ làm phép rửa cho anh em trong Thánh Thần và lửa” (Lc 3,16-17). Ông còn rao giảng về một Thiên Chúa công bằng và đầy lòng trắc ẩn, Người tha thứ hết mọi tội lỗi của họ. Ông đã chứng thực cho họ biết về lòng nhân từ và sự quảng đại của Thiên Chúa.
Vì ý thức sứ mạng cao cả là dọn đường cho Đấng Cứu Thế đến, Gioan đã can đảm làm chứng cho Ánh Sáng và Sự Thật, dù phải trả giá bằng cả mạng sống mình. Đôi khi có người lý luận: chính Gioan đã bị Hêrôđê chém đầu, đó là một sự thất bại! Đúng thế, trước mặt người đời Gioan là kẻ trắng tay, thua cuộc vì ông đã bị Hêrôđê kết liễu cuộc đời. Nhưng sự thành bại của con người không dừng lại ở đó. Gioan đã sống chết vì chân lý mà ông đã rao giảng, nên ông vẫn sống mãi trong lòng mọi người Kitô hữu và trong lịch sử cứu độ, bởi ông đã thi hành sứ mạng cách anh hùng.
- Lời mời gọi sống đời ngôn sứ cho chúng ta
Cuộc đời Gioan khép lại bằng cái chết tử đạo, như một minh chúng hùng hồn cho chân lý ông đã rao giảng. Có nhiều người nhìn về Gioan như mẫu gương của sự khiêm cung, thánh thiện; số khác nhìn nơi thánh nhân như một chuẩn mực cho ơn gọi và sứ mạng của mình. Ở thời đại nào cũng vậy, tất cả chúng ta cần nhìn nhận nơi vị ngôn sứ cuối cùng của thời đại Cựu Ước này như một điển hình cho gương can đảm và sống hết mình vì sứ vụ.
Gioan đã khiêm nhường để cho thánh ý Thiên Chúa được thực hiện trong cuộc đời. Ông đã can đảm tuyên bố trước mặt mọi ngườirằng Người phải lớn lên, còn tôi phải nhỏ lại; Người phải trổi vượt còn tôi phải lu mờ (x. Ga 3,30). Chỉ khi nào chúng ta có được đức độ khiêm nhu và tinh thần quả cảm đó, thì sứ mạng chứng nhân của chúng ta mới có thể thành toàn. Tức là mỗi người chúng ta hãy để cho Chúa được lớn lên trong ta, lúc ấy bóng tối và sức nặng của tội lỗi sẽ không còn có thể kìm nén chúng ta trong sự ích kỷ nhỏ nhen của riêng mình.
Thiên Chúa đã sai Gioan đến trong cuộc đời để dọn đường cho Ngôi Hai Thiên Chúa xuống thế làm người, Ngài cũng đang mời gọi chúng ta hãy là ngôn sứ bạt những chỗ gồ ghề của toan tính cá nhân, san bằng những lồi lõm của tham vọng, sửa lại những khúc quanh co của tâm hồn và cuộc đời mình để chúng ta luôn xứng đáng là người đi tiên phong trong ánh sáng và công lý trước khi Chúa đến với chúng ta.
Sự thành công của Gioan chính là dám để cuộc đời mình chìm ngập trong trong thánh ý của Đấng đã sai ông đến. Gioan đã ta biến đi trong sự khiêm nhường và thánh thiện và trên tất cả thánh nhân đã để mình được mất hút trong ý muốn của Thiên Chúa trong cả cuộc đời và bằng cả cái chết của mình. Đó chính là lời mời gọi sống động và hùng hồn nhất cho sứ mạng của mỗi người Kitô hữu chúng ta giữa thời đại nhiễu nhương, tranh tối tranh sáng về các giá trị đạo đức, nhân phẩm và mục đích ý nghĩa đời người.
